Biodacyna®
Amikacin
Biodacyna® - charakterystyka leku dla lekarzy
Wskazania
Biodacyna jest przeznaczona do krótkotrwałego leczenia ciężkich zakażeń wywołanych przez bakterie wrażliwe na amikacynę, w tym bakterie oporne na inne antybiotyki aminoglikozydowe. Wskazania obejmują:
- Zakażenia dróg oddechowych
- Zakażenia kości i stawów
- Zakażenia skóry i tkanek miękkich
- Zakażenia wewnątrz jamy brzusznej, w tym zapalenie otrzewnej
- Zakażenia ran po oparzeniach i ran pooperacyjnych
- Ciężkie, powikłane i nawracające zakażenia dróg moczowych
- Posocznice (najczęściej w skojarzeniu z antybiotykiem β-laktamowym)
- Zakażenia OUN
W niepowikłanych zakażeniach dróg moczowych amikacynę stosuje się tylko wtedy, gdy wywołujące je bakterie są oporne na inne antybiotyki.
Należy uwzględnić oficjalne miejscowe wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania leków przeciwbakteryjnych.
Dawkowanie
Po podaniu zalecanej dawki, w niepowikłanych zakażeniach wywołanych przez wrażliwe drobnoustroje, reakcja organizmu na leczenie powinna nastąpić w ciągu 24-48 godzin. Jeśli reakcja na leczenie nie wystąpi w ciągu 3-5 dni, należy rozważyć zastosowanie leczenia alternatywnego.
Przed wyliczeniem właściwej dawki należy określić masę ciała pacjenta. Konieczne jest kontrolowanie czynności nerek poprzez badanie stężenia kreatyniny w surowicy lub obliczenie klirensu endogennej kreatyniny. Wartość stężenia azotu mocznikowego we krwi (BUN) jest w tym przypadku mniej wiarygodna.
Zaleca się, aby w trakcie leczenia oznaczać co pewien czas w surowicy zarówno stężenie maksymalne, jak i minimalne występujące tuż przed podaniem kolejnej dawki. Należy unikać wystąpienia stężenia maksymalnego (30-90 minut po wstrzyknięciu) powyżej 35 µg/ml i minimalnego stężenia (tuż przed podaniem kolejnej dawki) powyżej 10 µg/ml.
Grupa wiekowa | Dawkowanie |
---|---|
Wcześniaki | 7,5 mg/kg mc. co 12 h |
Noworodki | Dawka nasycająca 10 mg/kg mc., następnie 7,5 mg/kg mc. co 12 h |
Niemowlęta od 4 tyg. życia i dzieci do 12 lat | 15-20 mg/kg mc./dobę, podawana raz/dobę lub po 7,5 mg/kg mc. co 12 h |
Dorośli i dzieci >12 lat | 15 mg/kg mc./dobę w jednorazowej dawce dobowej lub w 2 równych dawkach podzielonych po 7,5 mg/kg mc. co 12 h |
U pacjentów z prawidłową czynnością nerek produkt można podawać raz na dobę. Maksymalne stężenie w surowicy w tym przypadku może przekroczyć 35 µg/ml. Leczenie trwa zwykle 7-10 dni. Całkowita dopuszczalna dawka dobowa amikacyny dla wszystkich dróg podania wynosi 15-20 mg/kg mc./dobę i nie należy jej przekraczać.
Dawkowanie amikacyny należy dostosować indywidualnie w zależności od wieku, masy ciała i czynności nerek pacjenta. Konieczne jest monitorowanie stężenia leku w surowicy oraz parametrów nerkowych.
Sposób podawania
Biodacynę można podawać domięśniowo lub dożylnie. W leczeniu większości zakażeń zalecane jest podanie domięśniowe. W zakażeniach zagrażających życiu oraz u pacjentów, u których nie jest możliwe podanie domięśniowe, można produkt podać dożylnie:
- W krótkim wstrzyknięciu trwającym 2-3 minuty (bolus)
- W infuzji (0,25% roztwór przez 30 minut)
Dorosłym produkt należy podawać po odpowiednim rozcieńczeniu, w powolnej infuzji trwającej 30-60 minut. U dzieci objętość użytego rozpuszczalnika zależy od dawki amikacyny tolerowanej przez pacjenta. Roztwór zwykle podaje się w ciągu 30-60 minut. Niemowlęta powinny otrzymywać infuzję przez 1-2 godziny.
Ważne: Amikacyny nie należy mieszać z innymi lekami, lecz podawać oddzielnie, zgodnie z zalecaną dawką i drogą podania.
Przeciwwskazania
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą
- Miastenia
- Nadwrażliwość lub ciężkie reakcje toksyczności występujące w przeszłości po podaniu jakiegokolwiek aminoglikozydu (ze względu na możliwość nadwrażliwości krzyżowej)
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z:
- Stwierdzoną wcześniej niewydolnością nerek
- Uszkodzeniem słuchu lub narządu przedsionkowego
- Chorobami mięśni (np. parkinsonizm)
- Zaawansowanym wiekiem
Konieczne jest uważne monitorowanie stanu klinicznego pacjenta ze względu na możliwe działanie ototoksyczne i nefrotoksyczne. Należy kontrolować:
- Czynność nerek (stężenie kreatyniny, klirens kreatyniny)
- Słuch (audiogramy)
- Czynność narządu przedsionkowego
- Stężenie amikacyny w surowicy
Leczenie należy przerwać w przypadku wystąpienia objawów ototoksyczności lub nefrotoksyczności.
Stosowanie amikacyny wymaga ścisłego monitorowania pacjenta pod kątem działań niepożądanych, szczególnie u osób z grupy ryzyka. Konieczne jest dostosowanie dawkowania w przypadku zaburzeń czynności nerek.
Warto zapamiętać
- Amikacyna wykazuje działanie ototoksyczne i nefrotoksyczne - konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta
- Dawkowanie należy dostosować indywidualnie w zależności od wieku, masy ciała i czynności nerek pacjenta
Interakcje
Należy unikać jednoczesnego stosowania amikacyny z:
- Innymi lekami o działaniu nefro-, neuro- lub ototoksycznym (np. inne aminoglikozydy, cefalosporyny, amfoterycyna B, cyklosporyna)
- Szybko działającymi lekami moczopędnymi (np. furosemid)
- Niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (np. indometacyna)
- Lekami zwiotczającymi mięśnie i środkami znieczulającymi
W przypadku konieczności łącznego stosowania tych leków, należy ściśle monitorować pacjenta i odpowiednio dostosować dawkowanie.
Amikacyna wchodzi w liczne interakcje z innymi lekami, które mogą nasilać jej działania niepożądane. Konieczna jest ostrożność przy łącznym stosowaniu.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane amikacyny to:
- Ototoksyczność (uszkodzenie słuchu, zaburzenia równowagi)
- Nefrotoksyczność (zaburzenia czynności nerek)
- Blokada przewodnictwa nerwowo-mięśniowego
- Reakcje nadwrażliwości
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty)
Działania niepożądane występują częściej u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, leczonych innymi lekami oto- lub nefrotoksycznymi oraz u pacjentów leczonych przez dłuższy czas i/lub większymi dawkami niż zalecane.
Stosowanie amikacyny wiąże się z ryzykiem poważnych działań niepożądanych, szczególnie u pacjentów z grupy ryzyka. Konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta i szybkie reagowanie w przypadku wystąpienia objawów toksyczności.
Podsumowanie
Amikacyna jest skutecznym antybiotykiem aminoglikozydowym o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego. Jej stosowanie wymaga jednak dużej ostrożności ze względu na ryzyko poważnych działań niepożądanych. Kluczowe jest indywidualne dostosowanie dawkowania, ścisłe monitorowanie pacjenta oraz przestrzeganie zaleceń dotyczących czasu trwania terapii. Amikacyna powinna być stosowana tylko w przypadkach, gdy korzyści z leczenia przewyższają potencjalne ryzyko.