Azathioprine VIS - Charakterystyka produktu leczniczego

Wskazania do stosowania

Azathioprine VIS jest lekiem immunosupresyjnym stosowanym w monoterapii lub w skojarzeniu z innymi lekami (najczęściej kortykosteroidami) w następujących wskazaniach:

• Choroby autoimmunologiczne oporne na kortykosteroidy lub gdy kortykosteroidy są przeciwwskazane, w tym:
  • Toczeń rumieniowaty układowy
  • Ciężkie reumatoidalne zapalenie stawów
  • Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe
  • Guzkowe zapalenie okołotętnicze
  • Pęcherzyca zwyczajna
  • Piodermia zgorzelinowa
  • Autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna
  • Przewlekła oporna plamica małopłytkowa
  • Autoimmunologiczne przewlekłe zapalenie wątroby
• Zmniejszenie dawek podtrzymujących steroidów u pacjentów z działaniami niepożądanymi
• Po przeszczepieniu narządów (nerki, serce, wątroba) w celu wydłużenia czasu przeżycia przeszczepu i zmniejszenia dawek kortykosteroidów

Działanie terapeutyczne azatiopryny może wystąpić po kilku tygodniach lub miesiącach leczenia.

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie należy dobierać indywidualnie w zależności od stanu klinicznego pacjenta i parametrów czynności szpiku kostnego. Należy pamiętać o różnicach indywidualnych i występowaniu nadwrażliwości u około 0,3% populacji.

Dawkowanie w przeszczepach u dorosłych i dzieci:

Dawkę należy dostosować do odpowiedzi klinicznej i tolerancji hematologicznej. Leczenie należy prowadzić dożywotnio.

Dawkowanie w innych wskazaniach u dorosłych i dzieci:

Po uzyskaniu efektu klinicznego należy rozważyć zmniejszenie dawki podtrzymującej do najmniejszej skutecznej. Jeśli po 3 miesiącach nie ma poprawy, należy rozważyć odstawienie leku. W IBD czas leczenia powinien wynosić minimum 12 miesięcy.

U osób w podeszłym wieku zaleca się mniejsze dawki z dolnego zakresu. Dla osiągnięcia pełnego efektu terapeutycznego lek trzeba podawać przez okres kilku tygodni do kilku miesięcy.

Szczególną ostrożność należy zachować przy kojarzeniu azatiopryny z innymi lekami immunosupresyjnymi (np. steroidy, cyklosporyna, ATG). Objawy niepożądane jak nudności można zmniejszyć podając lek w dawkach podzielonych po posiłku.

U pacjentów z niewydolnością nerek i/lub wątroby zaleca się najmniejsze dawki (1 mg/kg mc./dobę) i ścisłe monitorowanie czynności układu krwiotwórczego.

Dawkowanie azatiopryny musi być ściśle dostosowane do indywidualnej sytuacji klinicznej pacjenta, z uwzględnieniem wskazania, wieku, funkcji nerek i wątroby oraz monitorowaniem parametrów hematologicznych. Kluczowe jest stopniowe zwiększanie dawki i długotrwałe stosowanie dla uzyskania pełnego efektu terapeutycznego.

Sposób podawania

Azathioprine VIS w postaci tabletek należy stosować doustnie, najlepiej po posiłku, popijając wodą. Lek można podawać w dawce jednorazowej lub podzielonej.

Przeciwwskazania

• Ciąża i okres karmienia piersią
• Nadwrażliwość na azatioprynę, 6-merkaptopurynę lub którykolwiek składnik produktu
• Leukopenia
• Mała aktywność metylotransferazy tiopurynowej (TPMT)

Azatiopryna jest przeciwwskazana w ciąży, podczas laktacji oraz u pacjentów z zaburzeniami hematologicznymi lub genetycznie uwarunkowanym niedoborem TPMT. Kluczowa jest ocena przeciwwskazań przed rozpoczęciem terapii.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania azatiopryny konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta:

• Regularne badania morfologii krwi (co tydzień przez pierwsze 8 tygodni, potem co miesiąc)
• Kontrola czynności wątroby
• Dostosowanie dawki w przypadku obniżenia liczby leukocytów/płytek krwi lub wystąpienia innych działań niepożądanych
• Szczególna ostrożność u pacjentów z niewydolnością wątroby
• Zwiększone ryzyko nowotworów, zwłaszcza skóry i układu limfatycznego
• Ryzyko zespołu aktywacji makrofagów (MAS), szczególnie w IBD
• Zwiększona podatność na zakażenia

Stosowanie azatiopryny wymaga ścisłego monitorowania hematologicznego i wątrobowego oraz czujności w kierunku rozwoju nowotworów i zakażeń. Kluczowa jest indywidualizacja terapii i szybka reakcja na objawy niepożądane.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Azatiopryna wchodzi w liczne interakcje, m.in.:

• Osłabia działanie leków zwiotczających (np. tubokuraryna)
• Nasila działanie sukcynylocholiny
• Osłabia działanie doustnych antykoagulantów
• Nasila działanie leków hamujących czynność szpiku (np. penicylamina)
• Allopurynol, tiopurynol i oksypurynol nasilają działanie azatiopryny
• Ryzyko interakcji z kotrimoksazolem, kaptoprylem, cymetydyną, indometacyną
• Aminosalicylany mogą nasilać działanie azatiopryny
• Nie należy stosować szczepionek zawierających żywe drobnoustroje

Ze względu na liczne interakcje, stosowanie azatiopryny wymaga dokładnej analizy wszystkich jednocześnie przyjmowanych leków i odpowiedniego dostosowania dawkowania. Szczególną ostrożność należy zachować przy łączeniu z innymi lekami immunosupresyjnymi i mielosupresyjnymi.

Wpływ na ciążę i laktację

Azatiopryna jest przeciwwskazana w ciąży ze względu na potencjalne działanie teratogenne. Stosowanie w ciąży dopuszczalne jest jedynie w sytuacjach bezwzględnej konieczności dla zdrowia matki. Podczas leczenia azatiopryną należy przerwać karmienie piersią.

Azatiopryna nie powinna być stosowana u kobiet w ciąży i karmiących piersią ze względu na ryzyko dla płodu/dziecka. Konieczne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji podczas terapii.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane azatiopryny obejmują:

• Zaburzenia hematologiczne (leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość)
• Zwiększona podatność na zakażenia
• Reakcje nadwrażliwości (gorączka, bóle mięśni i stawów, wysypka)
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka)
• Zaburzenia czynności wątroby
• Zwiększone ryzyko nowotworów, szczególnie skóry i układu limfatycznego

Stosowanie azatiopryny wiąże się z ryzykiem poważnych działań niepożądanych, szczególnie hematologicznych, infekcyjnych i nowotworowych. Konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta i szybka reakcja na pojawiające się objawy niepożądane.

Mechanizm działania

Azatiopryna jest prolekiem, który po przekształceniu do 6-merkaptopuryny działa jako antymetabolit puryn. Główne mechanizmy działania obejmują:

• Hamowanie biosyntezy kwasów nukleinowych
• Zapobieganie proliferacji komórek uczestniczących w odpowiedzi immunologicznej
• Uszkodzenie DNA przez wbudowanie tioanalogów puryn

Ze względu na mechanizm działania, efekty terapeutyczne azatiopryny mogą wystąpić z opóźnieniem, po tygodniach lub miesiącach leczenia.

Złożony mechanizm działania azatiopryny przekłada się na jej skuteczność w hamowaniu odpowiedzi immunologicznej, ale również na ryzyko działań niepożądanych. Opóźniony początek działania wymaga cierpliwości w ocenie efektów terapeutycznych.

Postać farmaceutyczna

Azathioprine VIS dostępny jest w postaci tabletek zawierających 50 mg substancji czynnej (azatiopryny).

1) Nowotwory złośliwe
2) Refundacja we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach: Pokaż wskazania z ChPL

Azathioprine VIS

Wskazania pozarejestracyjne: Nieswoiste zapalenie jelit inne niż o podłożu autoimmunizacyjnym - u dzieci do 18 rż.; nefropatia IgA inna niż o podłożu autoimmunizacyjnym - u dzieci do 18 rż.; Zapalenie naczyń inne niż o podłożu autoimmunizacyjnym - u dzieci do 18 rż.; choroby autoimmunizacyjne inne niż określone w ChPL; Stan po przeszczepie kończyny, rogówki, tkanek lub komórek
3) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
4) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia