Atropinum sulfuricum WZF
Atropine sulphate
Atropinum sulfuricum WZF - charakterystyka produktu leczniczego
Wskazania do stosowania
Atropinum sulfuricum WZF jest wskazany w następujących przypadkach:
- Bradykardia zatokowa, arytmia
- Premedykacja przed znieczuleniem ogólnym
- Zatrucia:
- Insektycydami fosforoorganicznymi
- Lekami cholinomimetycznymi
- Grzybami zawierającymi muskarynę
- Odwracanie blokady nerwowo-mięśniowej
- Pomocniczo w stanach spastycznych mięśniówki gładkiej jamy brzusznej (np. kolka wątrobowa, nerkowa)
- W diagnostyce radiologicznej do wywołania rozkurczu mięśniówki gładkiej i zwolnienia pasażu jelitowego
Atropina znajduje zastosowanie w szerokim spektrum wskazań, od zaburzeń rytmu serca po zatrucia i diagnostykę. Jej działanie antycholinergiczne jest wykorzystywane zarówno w stanach nagłych, jak i planowych procedurach medycznych.
Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie Atropinum sulfuricum WZF zależy od wskazania oraz wieku pacjenta. Lek może być podawany drogą domięśniową, dożylną lub podskórną.
| Wskazanie | Dorośli i młodzież >12 lat | Dzieci <12 lat |
|---|---|---|
| Bradykardia zatokowa, arytmia | 0,3-0,6 mg co 4-6h (maks. 2 mg) | 10 μg/kg mc. (maks. 0,4 mg) |
| Reanimacja | 0,5 mg co 5 min | 20 μg/kg mc. (min. 0,01 mg, maks. 0,1 mg) |
| Premedykacja | 0,3-0,6 mg 30-60 min przed zabiegiem | Zależnie od masy ciała: 100-300 μg |
| Zatrucia | 1-2 mg co 5-60 min (maks. 100 mg/24h) | 50 μg/kg mc. co 10-30 min |
Dawkowanie należy dostosować indywidualnie, uwzględniając stan kliniczny pacjenta oraz odpowiedź na leczenie. W przypadku podania dotchawiczego podczas reanimacji, dawkę należy zwiększyć 2-3 krotnie w stosunku do dawki dożylnej.
Przeciwwskazania
Stosowanie Atropinum sulfuricum WZF jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:
- Nadwrażliwość na atropinę lub którykolwiek składnik preparatu
- Niedrożność szyi pęcherza moczowego (np. z powodu przerostu gruczołu krokowego)
- Refluksowe zapalenie przełyku
- Miastenia (z wyjątkiem stosowania w celu leczenia działań niepożądanych leków cholinomimetycznych)
- Niedrożność porażenna jelit
- Ciężkie wrzodziejące zapalenie okrężnicy
- Choroby powodujące niedrożność przewodu pokarmowego
- Jaskra z wąskim kątem przesączania
Należy podkreślić, że powyższe przeciwwskazania nie dotyczą sytuacji zagrożenia życia, takich jak zatrzymanie akcji serca. W stanach nagłych korzyści ze stosowania atropiny mogą przewyższać potencjalne ryzyko.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Podczas stosowania Atropinum sulfuricum WZF należy zachować szczególną ostrożność w następujących przypadkach:
- U dzieci i osób starszych - ze względu na zwiększoną wrażliwość na lek
- U pacjentów powyżej 40. roku życia - ryzyko przerostu gruczołu krokowego i zaburzeń drożności dróg moczowych
- U osób z chorobami układu oddechowego - ryzyko pogorszenia wentylacji i nasilenia duszności
- U pacjentów z podwyższoną temperaturą ciała, nadczynnością tarczycy, chorobami wątroby lub nerek, nadciśnieniem tętniczym
- U osób z tachyarytmią, zastoinową niewydolnością serca, dławicą piersiową
- U pacjentów z neuropatią autonomicznego układu nerwowego
- U osób z chorobą wrzodową żołądka, refluksem przełykowym lub przepukliną rozworu przełykowego
- U pacjentów po przeszczepie serca - ryzyko paradoksalnego bloku przedsionkowo-komorowego lub zahamowania zatokowego
Podczas stosowania atropiny zaleca się monitorowanie EKG oraz zapewnienie dostępu do sprzętu resuscytacyjnego. Lek może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Interakcje z innymi produktami leczniczymi
Atropinum sulfuricum WZF może wchodzić w interakcje z następującymi lekami:
- Leki o działaniu cholinolitycznym (np. trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, leki przeciwskurczowe, leki stosowane w chorobie Parkinsona) - nasilenie efektów atropiny
- Propofol - zmniejszenie odpowiedzi częstości akcji serca na atropinę
- Dobutamina i aminy katecholowe - ryzyko wystąpienia zespołu Tako-tsubo u pacjentów w stanie stresu lub hiperadrenergicznym
Atropina może również wpływać na wchłanianie innych leków poprzez opóźnianie opróżniania żołądka. Konieczne jest zachowanie ostrożności przy łączeniu atropiny z innymi preparatami oraz monitorowanie pacjenta pod kątem potencjalnych interakcji.
Wpływ na ciążę i laktację
Atropina przenika przez łożysko i może powodować tachykardię u płodu. Stosowanie w ciąży powinno być ograniczone do sytuacji, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Niewielkie ilości atropiny przenikają do mleka matki i mogą wpływać na dziecko karmione piersią. Może również dojść do zahamowania laktacji. Decyzję o stosowaniu leku u kobiet w ciąży i karmiących piersią powinien podjąć lekarz po dokładnej analizie stosunku korzyści do ryzyka.
Działania niepożądane
Działania niepożądane Atropinum sulfuricum WZF zależą od zastosowanej dawki i zwykle ustępują po zaprzestaniu podawania leku. Do najczęstszych należą:
- Zaburzenia układu oddechowego: zmniejszenie wydzielania oskrzelowego, ryzyko powstania czopów śluzowych
- Zaburzenia żołądka i jelit: suchość w jamie ustnej, zmniejszenie wydzielania śliny, zaparcia, nudności, wymioty
- Zaburzenia ogólne: zmniejszenie wydzielania potu, podwyższenie temperatury ciała
- Zaburzenia układu nerwowego: bóle i zawroty głowy, nerwowość, senność, dezorientacja (szczególnie u osób starszych)
- Zaburzenia oka: rozszerzenie źrenic, zaburzenia akomodacji, podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego
- Zaburzenia serca: tachykardia, możliwość wystąpienia arytmii
- Zaburzenia skóry: zaczerwienienie, pokrzywka, wysypka
- Zaburzenia układu moczowego: zatrzymanie moczu
W rzadkich przypadkach mogą wystąpić ciężkie reakcje, takie jak anafilaksja czy ciężka bradykardia oporna na leczenie atropiną. Konieczne jest monitorowanie pacjenta i natychmiastowe reagowanie na pojawiające się działania niepożądane.
Przedawkowanie
Objawy przedawkowania atropiny obejmują:
- Suchość w jamie ustnej z uczuciem pieczenia
- Trudności w przełykaniu
- Światłowstręt
- Zaczerwienienie i suchość skóry
- Podwyższenie temperatury ciała
- Tachykardia i podwyższenie ciśnienia tętniczego
- Objawy ze strony OUN: nerwowość, drżenia, omamy, delirium
W ciężkich przypadkach może dojść do niewydolności oddechowej i krążeniowej. Leczenie przedawkowania obejmuje podanie fizostygminy (1-4 mg dożylnie, domięśniowo lub podskórnie), utrzymanie prawidłowej wentylacji, kontrolę temperatury ciała oraz odpowiednie nawodnienie pacjenta. W przypadku pobudzenia można rozważyć ostrożne podanie diazepamu.
Mechanizm działania
Atropina jest konkurencyjnym antagonistą receptorów muskarynowych w układzie przywspółczulnym. Jej działanie obejmuje:
- Przyspieszenie rytmu serca i przewodnictwa przedsionkowo-komorowego
- Zmniejszenie wydzielania gruczołów zewnątrzwydzielniczych (ślina, pot, wydzielina oskrzelowa, żołądkowa)
- Zmniejszenie perystaltyki jelit
- Rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli
- Hamowanie oddawania moczu
Efekty działania atropiny są widoczne zarówno na poziomie obwodowym, jak i ośrodkowym, co tłumaczy szerokie spektrum jej zastosowań klinicznych.
Skład preparatu
Atropinum sulfuricum WZF dostępny jest w postaci roztworu do wstrzykiwań. 1 ml roztworu zawiera 0,5 mg lub 1 mg siarczanu atropiny.
Warto zapamiętać
- Atropina jest lekiem o szerokim spektrum zastosowań, od leczenia bradykardii po zatrucia związkami fosforoorganicznymi.
- Dawkowanie atropiny musi być ściśle dostosowane do wskazania, wieku pacjenta i jego stanu klinicznego.
Atropinum sulfuricum WZF jest ważnym lekiem w arsenale terapeutycznym, szczególnie w sytuacjach nagłych. Jego stosowanie wymaga jednak dokładnej znajomości wskazań, przeciwwskazań i potencjalnych działań niepożądanych. Kluczowe jest indywidualne dostosowanie dawki i ścisłe monitorowanie pacjenta podczas terapii.
Ciąża - trymestr 1 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 2 - Kategoria C
Ciąża - trymestr 3 - Kategoria C
Wykaz A
Upośledza !