Aryzalera

Wyszukaj produkt

Aripiprazole

tabl.

10 mg

28 szt.

Doustnie

100%

74,36

R ⁽¹⁾

10,39

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Aryzalera

tabl.

5 mg

28 szt.

Doustnie

100%

38,43

R ⁽¹⁾

8,05

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Aryzalera

tabl.

30 mg

28 szt.

Doustnie

100%

221,73

R ⁽¹⁾

26,20

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Aryzalera

tabl.

15 mg

28 szt.

Doustnie

100%

108,36

R ⁽¹⁾

10,81

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Aryzalera

tabl.

15 mg

56 szt.

Doustnie

100%

206,85

R ⁽¹⁾

11,32

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Aryzalera

tabl.

10 mg

56 szt.

Doustnie

100%

141,33

R ⁽¹⁾

10,98

S ⁽²⁾

bezpł.

DZ ⁽³⁾

bezpł.

Wskazania

Produkt leczniczy Aryzalera jest wskazany w:

Leczeniu schizofrenii u dorosłych i młodzieży w wieku 15 lat i starszej
Leczeniu epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I oraz w zapobieganiu nowym epizodom maniakalnym u dorosłych
Leczeniu epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej, w leczeniu trwającym do 12 tygodni

Aryzalera jest skuteczna w leczeniu schizofrenii oraz epizodów maniakalnych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej zarówno u dorosłych, jak i młodzieży. Lek wykazuje również działanie profilaktyczne w zapobieganiu nawrotom epizodów maniakalnych u dorosłych pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową.

Dawkowanie

Dorośli

Schizofrenia:

Dawka początkowa	Dawka podtrzymująca	Dawka maksymalna
10-15 mg/dobę	15 mg/dobę	30 mg/dobę

Lek należy podawać raz na dobę o stałej porze, niezależnie od posiłków.

Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I:

Dawka początkowa	Dawka maksymalna
15 mg/dobę	30 mg/dobę

Lek podaje się raz na dobę, niezależnie od posiłków, w monoterapii lub leczeniu skojarzonym.

Młodzież

Schizofrenia u młodzieży w wieku 15 lat i starszej:

Dawka początkowa	Dawka zalecana	Dawka maksymalna
2 mg/dobę przez 2 dni, następnie 5 mg/dobę przez 2 dni	10 mg/dobę	30 mg/dobę

Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej:

Dawka początkowa	Dawka zalecana	Czas leczenia
2 mg/dobę przez 2 dni, następnie 5 mg/dobę przez 2 dni	10 mg/dobę	Maksymalnie 12 tygodni

Dawki wyższe niż 10 mg/dobę należy stosować tylko w wyjątkowych przypadkach i pod ścisłą kontrolą kliniczną.

Szczególne grupy pacjentów

Zaburzenia czynności wątroby: Nie ma konieczności dostosowania dawki u osób z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby należy ostrożnie ustalać dawkowanie.

Zaburzenia czynności nerek: Nie ma konieczności dostosowania dawki.

Osoby w podeszłym wieku: Należy rozważyć zastosowanie niższej dawki początkowej ze względu na większą wrażliwość tych pacjentów.

Dostosowanie dawki z powodu interakcji: Dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć w przypadku jednoczesnego podawania silnych inhibitorów CYP3A4 lub CYP2D6. Dawkę należy zwiększyć w przypadku jednoczesnego podawania silnych induktorów CYP3A4.

Lek należy podawać doustnie raz na dobę o stałej porze, niezależnie od posiłków. Dawkowanie powinno być dostosowane indywidualnie do stanu klinicznego pacjenta.

Warto zapamiętać

Aryzalera jest skuteczna w leczeniu schizofrenii oraz epizodów maniakalnych w chorobie afektywnej dwubiegunowej
Dawkę leku należy dostosować indywidualnie, rozpoczynając od niższych dawek i stopniowo zwiększając do dawki optymalnej

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancję czynną (arypiprazol) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą zawartą w leku.

Przeciwwskazaniem do stosowania leku Aryzalera jest potwierdzona alergia na arypiprazol lub jakikolwiek inny składnik preparatu. Przed rozpoczęciem terapii należy dokładnie zebrać wywiad alergologiczny od pacjenta.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Zachowania samobójcze

Występowanie zachowań samobójczych jest właściwe dla chorób psychicznych oraz zaburzeń nastroju. W niektórych przypadkach były one zgłaszane wkrótce po rozpoczęciu lub zmianie leczenia przeciwpsychotycznego, w tym arypiprazolem. Pacjenci z grupy wysokiego ryzyka powinni być pod ścisłym nadzorem podczas terapii.

Choroby układu sercowo-naczyniowego

Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobą sercowo-naczyniową (zawał mięśnia sercowego lub choroba niedokrwienna w wywiadzie, niewydolność serca lub zaburzenia przewodzenia), chorobą naczyń mózgu, w stanach predysponujących do niedociśnienia lub nadciśnienia tętniczego.

Zaburzenia przewodzenia

W badaniach klinicznych przypadki wydłużenia odstępu QT podczas stosowania arypiprazolu były porównywalne z placebo. Należy zachować ostrożność u pacjentów z wydłużeniem odstępu QT w wywiadzie rodzinnym.

Późne dyskinezy

W badaniach trwających do roku zgłaszano niezbyt częste przypadki dyskinez związanych z leczeniem arypiprazolem. Jeśli objawy późnych dyskinez pojawią się u pacjenta przyjmującego arypiprazol, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub odstawienie leku.

Złośliwy zespół neuroleptyczny (NMS)

NMS jest potencjalnie śmiertelnym zespołem objawów, który może wystąpić w związku ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych. W razie wystąpienia objawów NMS należy przerwać leczenie wszystkimi lekami przeciwpsychotycznymi, w tym arypiprazolem.

Napady drgawkowe

Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z napadami drgawkowymi w wywiadzie lub ze schorzeniami związanymi z drgawkami.

Pacjenci w podeszłym wieku z psychozą związaną z demencją

Obserwowano zwiększoną śmiertelność u pacjentów w podeszłym wieku z psychozą związaną z demencją, leczonych arypiprazolem. Lek nie jest wskazany w leczeniu psychoz związanych z demencją.

Hiperglikemia i cukrzyca

U pacjentów leczonych atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi, w tym arypiprazolem, obserwowano hiperglikemię, w niektórych przypadkach bardzo wysoką. Pacjenci z cukrzycą lub czynnikami ryzyka cukrzycy powinni być regularnie monitorowani.

Nadwrażliwość

Mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości charakteryzujące się objawami uczulenia.

Zwiększenie masy ciała

U pacjentów przyjmujących arypiprazol obserwowano zwiększenie masy ciała. Należy regularnie kontrolować masę ciała pacjentów.

Dysfagia

Zaburzenia połykania były związane ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych, w tym arypiprazolu.

Patologiczne uzależnienie od hazardu

Po wprowadzeniu leku do obrotu zgłaszano przypadki patologicznego uzależnienia od hazardu u pacjentów przyjmujących arypiprazol, niezależnie od tego, czy w przeszłości uprawiali hazard.

Podczas stosowania arypiprazolu należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z wymienionymi schorzeniami lub czynnikami ryzyka. Konieczne jest ścisłe monitorowanie stanu klinicznego oraz w razie potrzeby odpowiednie dostosowanie dawkowania lub rozważenie zmiany leczenia.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji

Leki przeciwnadciśnieniowe

Ze względu na antagonistyczne działanie na receptor adrenergiczny α1, arypiprazol może nasilać działanie niektórych leków przeciwnadciśnieniowych.

Leki działające na OUN

Należy zachować ostrożność stosując arypiprazol jednocześnie z alkoholem lub innymi lekami działającymi na OUN, ze względu na pierwotne działanie arypiprazolu na OUN.

Leki wydłużające odstęp QT

Należy zachować ostrożność stosując arypiprazol z lekami powodującymi wydłużenie odstępu QT lub zaburzenia elektrolitowe.

Inhibitory CYP2D6 i CYP3A4

Silne inhibitory CYP2D6 (np. chinidyna, fluoksetyna, paroksetyna) oraz silne inhibitory CYP3A4 (np. ketokonazol, itrakonazol) mogą zwiększać stężenie arypiprazolu w osoczu. W przypadku jednoczesnego stosowania należy zmniejszyć dawkę arypiprazolu o około połowę.

Induktory CYP3A4

Silne induktory CYP3A4 (np. karbamazepina, ryfampicyna) mogą zmniejszać stężenie arypiprazolu w osoczu. W przypadku jednoczesnego stosowania należy podwoić dawkę arypiprazolu.

Walproiniany i lit

Jednoczesne stosowanie walproinianów lub litu z arypiprazolem nie powodowało istotnych klinicznie zmian stężenia arypiprazolu.

Podczas stosowania arypiprazolu w skojarzeniu z innymi lekami należy uwzględnić możliwość wystąpienia interakcji i odpowiednio dostosować dawkowanie. Konieczne jest ścisłe monitorowanie pacjenta pod kątem działań niepożądanych.

Warto zapamiętać

Silne inhibitory CYP2D6 i CYP3A4 mogą znacząco zwiększać stężenie arypiprazolu - konieczne jest zmniejszenie dawki leku
Silne induktory CYP3A4 mogą zmniejszać stężenie arypiprazolu - może być konieczne zwiększenie dawki leku

Wpływ na ciążę i laktację

Nie przeprowadzono odpowiednich badań dotyczących stosowania arypiprazolu u kobiet w ciąży. Zgłaszano występowanie wad wrodzonych, jednak nie ustalono ich związku przyczynowego z arypiprazolem. Na podstawie badań na zwierzętach nie można wykluczyć potencjalnego toksycznego wpływu na płód.

Arypiprazol nie powinien być stosowany w okresie ciąży, chyba że spodziewane korzyści wyraźnie przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Pacjentki powinny poinformować lekarza, jeśli zajdą w ciążę lub planują ciążę w trakcie leczenia arypiprazolem.

Noworodki narażone na działanie leków przeciwpsychotycznych (w tym arypiprazolu) w III trymestrze ciąży są w grupie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych, w tym zaburzeń pozapiramidowych i/lub objawów odstawienia. Noworodki powinny być uważnie monitorowane.

Arypiprazol przenika do mleka kobiet karmiących. Pacjentkom nie zaleca się karmienia piersią podczas przyjmowania arypiprazolu.

Decyzję o stosowaniu arypiprazolu u kobiet w ciąży lub karmiących piersią należy podjąć po dokładnej analizie potencjalnych korzyści i ryzyka, uwzględniając stan kliniczny pacjentki. Konieczne jest ścisłe monitorowanie matki i dziecka.

Działania niepożądane

Najczęściej zgłaszane działania niepożądane (występujące u >3% pacjentów) to:

Akatyzja
Nudności

Często występujące działania niepożądane (1-10% pacjentów) obejmują:

Zaburzenia pozapiramidowe
Drżenie
Zawroty głowy
Senność
Ból głowy
Nieostre widzenie
Niestrawność
Wymioty
Zaparcia
Zwiększone wydzielanie śliny
Zmęczenie

Niezbyt często (0,1-1% pacjentów) obserwowano:

Depresję
Tachykardię
Niedociśnienie ortostatyczne

Do rzadkich, ale potencjalnie poważnych działań niepożądanych należą:

Złośliwy zespół neuroleptyczny (NMS)
Późne dyskinezy
Napady drgawkowe
Hiperglikemia i cukrzyca
Wydłużenie odstępu QT
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa

U młodzieży częściej niż u dorosłych obserwowano senność, zaburzenia pozapiramidowe, akatyzję i zmęczenie.

W przypadku wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych należy skonsultować się z lekarzem. Może być konieczna modyfikacja dawki lub zmiana leczenia.

Przedawkowanie

Objawy przedawkowania arypiprazolu mogą obejmować:

Letarg
Wzrost ciśnienia tętniczego
Senność
Tachykardię
Nudności
Wymioty
Biegunkę

W przypadku przedawkowania należy zastosować leczenie podtrzymujące, monitorować czynności życiowe i obserwować pacjenta. Można rozważyć podanie węgla aktywowanego. Hemodializa prawdopodobnie nie jest skuteczna ze względu na silne wiązanie arypiprazolu z białkami osocza.

Właściwości farmakodynamiczne i farmakokinetyczne

Arypiprazol jest lekiem przeciwpsychotycznym II generacji o działaniu częściowo agonistycznym w stosunku do receptorów dopaminowych D2 i serotoninowych 5HT1a oraz antagonistycznym w stosunku do receptorów serotoninowych 5HT2a. Wykazuje także powinowactwo do innych receptorów, w tym dopaminowych D3 i D4, serotoninowych 5HT2c i 5HT7, adrenergicznych α1 i histaminowych H1.

Lek jest metabolizowany głównie przez enzymy CYP2D6 i CYP3A4. Okres półtrwania wynosi około 75 godzin. Arypiprazol wiąże się w dużym stopniu z białkami osocza.

Skuteczność arypiprazolu w leczeniu schizofrenii i zaburzenia afektywnego dwubiegunowego wynika z jego złożonego mechanizmu działania na układy dopaminergiczny i serotoninergiczny w ośrodkowym układzie nerwowym.

Skład

Substancją czynną leku jest arypiprazol. Jedna tabletka zawiera 10 mg, 15 mg lub 30 mg arypiprazolu.

Lek zawiera także substancje pomocnicze, w tym laktozę. Pacjenci z nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy lub zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni przyjmować tego leku.

Aryzalera jest dostępna w postaci tabletek do podawania doustnego.

1) Schizofrenia
Zespół Tourette'a; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Depresja lub zaburzenia depresyjne (F32; F33; F34; F38; F39 wg ICD-10), zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (F42 wg ICD-10), tiki (F95.0; F95.1; F95.8; F95.9 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
Choroba afektywna dwubiegunowa
Zespół Tourette'a; F21; F22; F23; F24; F25; F28; F29 wg ICD-10; Depresja lub zaburzenia depresyjne (F32; F33; F34; F38; F39 wg ICD-10), zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (F42 wg ICD-10), tiki (F95.0; F95.1; F95.8; F95.9 wg ICD-10) - do ukończenia 18 rż.
2) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
3) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia

Wskazania

Produkt leczniczy jest wskazany w leczeniu schizofrenii u dorosłych i u młodzieży w wieku 15 lat i starszej. Produkt leczniczy jest wskazany w leczeniu epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I oraz w zapobieganiu nowym epizodom maniakalnym u dorosłych, u których występują głównie epizody maniakalne i którzy odpowiadają na leczenie arypiprazolem. Produkt leczniczy jest wskazany w leczeniu epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej, w leczeniu trwającym do 12 tyg.

Dawkowanie

Dorośli. Schizofrenia: zalecana dawka początkowa produktu leczniczego to 10 lub 15 mg/dobę z dawką podtrzymującą 15 mg/dobę. Lek należy podawać raz/dobę o stałej porze, niezależnie od posiłków. Produkt leczniczy jest skuteczny w dawkach 10-30 mg/dobę. Większa skuteczność dawek wyższych niż dawka dobowa 15 mg nie została potwierdzona, pomimo że u poszczególnych pacjentów wyższa dawka może być korzystna. Maks. dawka dobowa nie powinna być wyższa niż 30 mg. Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I: zalecana dawka początkowa to 15 mg podawana w schemacie raz/dobę, niezależnie od posiłków jako monoterapia lub w leczeniu skojarzonym. U niektórych pacjentów może być korzystne zastosowanie większej dawki. Maks. dawka dobowa nie może być wyższa niż 30 mg. Zapobieganie nawrotom epizodów maniakalnych w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I: u pacjentów, którzy stosują arypiprazol w monoterapii lub w terapii skojarzonej, należy kontynuować leczenie stosując ustaloną dawkę. Dostosowanie dawki dobowej, w tym jej zmniejszenie, należy rozważyć na podstawie oceny stanu klinicznego. Dzieci i młodzież. Schizofrenia u młodzieży w wieku 15 lat i starszej: zalecana dawka to 10 mg/dobę podawana w schemacie raz/dobę, niezależnie od posiłków. Leczenie powinno być rozpoczęte od dawki 2 mg (stosując arypiprazol w postaci roztworu doustnego, 1 mg/ml) przez 2 dni, stopniowo zwiększanej do 5 mg przez kolejne 2 dni, aż do osiągnięcia zalecanej dawki dobowej wynoszącej 10 mg. W przypadkach gdy zwiększenie dawki jest właściwe, kolejne zwiększone dawki należy podawać, zwiększając jednorazowo o 5 mg, nie przekraczając maks. dawki dobowej 30 mg.Produkt leczniczy jest skuteczny w przedziale dawek 10-30 mg/dobę. Nie wykazano większej skuteczności przy zastosowaniu dawek dobowych wyższych niż 10 mg, chociaż indywidualni pacjenci mogą odnieść korzyść z zastosowania wyższych dawek. Produkt leczniczy nie jest zalecany do stosowania u pacjentów ze schizofrenią w wieku poniżej 15 lat, z powodu braku wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania i skuteczności. Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej: zalecana dawka to 10 mg/dobę, podawana w schemacie raz na dobę, niezależnie od posiłków. Leczenie należy rozpocząć od dawki 2 mg (stosując arypiprazol w postaci roztworu doustnego, 1 mg/ml) przez 2 dni, stopniowo zwiększając do 5 mg przez kolejne 2 dni, aż do osiągnięcia zalecanej dawki dobowej wynoszącej 10 mg. Czas trwania leczenia powinien być możliwie najkrótszy, konieczny do uzyskania kontroli objawów i nie może być dłuższy niż 12 tyg. Nie wykazano większej skuteczności po zastosowaniu dawek dobowych wyższych niż 10 mg, a dawka dobowa wynosząca 30 mg jest związana ze znacząco większą częstością występowania istotnych działań niepożądanych, włączając zdarzenia związane z objawami pozapiramidowymi, sennością, zmęczeniem oraz zwiększeniem mc. Z tego powodu dawki wyższe niż 10 mg/dobę należy stosować tylko w wyjątkowych przypadkach oraz z zachowaniem ścisłej kontroli klinicznej. Młodsi pacjenci są narażeni na zwiększone ryzyko działań niepożądanych związanych z arypiprazolem. Z tego powodu produkt leczniczy nie jest zalecany do stosowania u pacjentów w wieku poniżej 13 lat. Drażliwość związana z zaburzeniami autystycznymi: nie określono dotychczas bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności arypiprazolu u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat. Brak jest zaleceń dotyczących dawkowania. Tiki związane z zespołem Tourette’a: nie określono dotychczas bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności arypiprazolu u dzieci i młodzieży w wieku 6-18 lat. Brak jest zaleceń dotyczących dawkowania. Zaburzenia czynności wątroby. Nie ma konieczności dostosowania dawki u osób z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby. Brak jest wystarczających danych do ustalenia dawkowania u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. W tej grupie pacjentów należy ostrożnie ustalać dawkowanie. Niemniej, największą dawkę dobową 30 mg należy stosować ze szczególną ostrożnością w grupie pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. Zaburzenia czynności nerek. Nie ma konieczności dostosowania dawki u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Osoby w podeszłym wieku. Bezpieczeństwo i skuteczność arypiprazolu w leczeniu schizofrenii lub epizodów manii w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I nie została zbadana u pacjentów w wieku 65 lat i starszych. Jednak z powodu większej wrażliwości tych pacjentów, należy rozważyć zastosowanie niższej dawki początkowej, jeśli pozwalają na to czynniki kliniczne. Płeć.Nie ma konieczności dostosowania dawki w zależności od płci. Osoby palące tytoń. Biorąc pod uwagę metabolizm arypiprazolu nie ma konieczności dostosowania dawki u osób palących. Dostosowanie dawki z powodu interakcji. Dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć w przypadku jednoczesnego podawania leku o silnym działaniu hamującym w stosunku do cytochromu CYP3A4 lub CYP2D6. Po zakończeniu jednoczesnego stosowania inhibitora CYP3A4 lub CYP2D6 należy ponownie zwiększyć dawkę arypiprazolu. Dawkę arypiprazolu należy zwiększyć w przypadku jednoczesnego podawania leków silnie indukujących CYP3A4. Po odstawieniu leku indukującego CYP3A4, dawkę arypiprazolu należy ponownie zmniejszyć do zalecanej.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.

Ostrzeżenia specjalne / Środki ostrożności

Podczas leczenia przeciwpsychotycznego kliniczna poprawa stanu pacjenta może nastąpić w ciągu kilku dni do kilku tyg. Przez cały ten czas pacjent powinien pozostawać pod ścisłą obserwacją. Występowanie zachowań samobójczych jest właściwe dla chorób psychicznych oraz zaburzeń nastroju i w niektórych przypadkach było zgłaszane wkrótce po rozpoczęciu lub zmianie leczenia przeciwpsychotycznego, w tym leczenia arypiprazolem. Ścisły nadzór nad pacjentami wysokiego ryzyka powinien towarzyszyć leczeniu przeciwpsychotycznemu. Wyniki badania epidemiologicznego sugerowały, że u dorosłych pacjentów ze schizofrenią lub zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym nie ma podwyższonego ryzyka samobójstwa po zastosowaniu arypiprazolu w porównaniu z innymi lekami przeciwpsychotycznymi. Dane dotyczące populacji dzieci i młodzieży są niewystarczające, aby ocenić to ryzyko u młodszych pacjentów (w wieku poniżej 18 lat), jednak istnieją dowody, że ryzyko samobójstwa utrzymuje się po 1-szych 4 tyg. leczenia dla atypowych leków przeciwpsychotycznych, w tym dla arypiprazolu. Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobą sercowo-naczyniową (zawał mięśnia sercowego lub choroba niedokrwienna w wywiadzie, niewydolność serca lub zaburzenia przewodzenia), chorobą naczyń mózgu, w stanach predysponujących do niedociśnienia (odwodnienie, zmniejszenie objętości krwi krążącej i leczenie lekami przeciwnadciśnieniowymi) lub nadciśnienia tętniczego, w tym postępującego lub złośliwego. Po zastosowaniu leków przeciwpsychotycznych obserwowano przypadki żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Ponieważ u pacjentów leczonych lekami przeciwpsychotycznymi często występują nabyte czynniki ryzyka VTE, należy zidentyfikować wszystkie możliwe czynniki ryzyka VTE przed rozpoczęciem oraz w czasie leczenia produktem leczniczym i wdrożyć odpowiednie środki zapobiegawcze. Zaburzenia przewodzenia: w badaniach klinicznych z zastosowaniem arypiprazolu, przypadki wydłużenia odstępu QT były porównywalne z placebo. Tak jak w przypadku innych leków przeciwpsychotycznych arypiprazol należy ostrożnie stosować u pacjentów z wydłużeniem odstępu QT w wywiadzie rodzinnym. Późne dyskinezy: w badaniach klinicznych trwających nie dłużej niż rok, zgłaszano niezbyt częste przypadki wymagających interwencji dyskinez w trakcie leczenia arypiprazolem. Jeśli objawy przedmiotowe i podmiotowe późnych dyskinez wystąpią u pacjentów leczonych produktem leczniczym, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub odstawienie leku. Objawy takie mogą czasowo nasilić się lub nawet wystąpić dopiero po odstawieniu leku. W pediatrycznych badaniach klinicznych z zastosowaniem arypiprazolu obserwowano akatyzję oraz parkinsonizm. Jeśli u pacjenta przyjmującego produkt leczniczy wystąpią objawy przedmiotowe i podmiotowe innych zaburzeń pozapiramidowych, należy rozważyć zmniejszenie dawki oraz wprowadzenie ścisłej kontroli klinicznej. Złośliwy Zespół Neuroleptyczny (ang. Neuroleptic Malignant Syndrome, NMS): NMS jest potencjalnie śmiertelnym zespołem objawów, które mogą wystąpić w związku z podawaniem leków przeciwpsychotycznych. W badaniach klinicznych, odnotowano rzadkie przypadki NMS w czasie leczenia arypiprazolem. Klinicznymi objawami NMS są bardzo wysoka gorączka, sztywność mięśni, zaburzenia świadomości oraz przejawy zaburzeń stabilności układu wegetatywnego (nieregularne tętno i wahania ciśnienia krwi, częstoskurcz, obfite pocenie się oraz zaburzenia rytmu serca). Mogą wystąpić także objawy dodatkowe, takie jak: zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej, mioglobinuria (rabdomioliza) oraz ostra niewydolność nerek. Jednakże, obserwowano także zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej i rabdomiolizę, niekoniecznie związane z NMS. Jeśli wystąpiły wyżej wymienione objawy podmiotowe i przedmiotowe świadczące o NMS, bądź niewyjaśnionego pochodzenia wysoka gorączka, bez innych objawów NMS, należy przerwać leczenie wszystkimi lekami przeciwpsychotycznymi, w tym także produktem leczniczym. W badaniach klinicznych odnotowano niezbyt częste przypadki napadów drgawek w czasie leczenia arypiprazolem. Z tego powodu arypiprazol należy stosować z zachowaniem ostrożności u pacjentów, u których w przeszłości występowały napady drgawek lub, u których występują choroby wiążące się ze skłonnością do takich napadów. Pacjenci w podeszłym wieku z psychozą związaną z demencją: zwiększona śmiertelność. W 3. badaniach kontrolowanych placebo (n = 938, średnia wieku: 82,4; zakres: 56-99 lat), u pacjentów w podeszłym wieku z psychozą związaną z chorobą Alzheimera, leczonych arypiprazolem, występowało zwiększone ryzyko zgonu w porównaniu z grupą otrzymującą placebo. Częstość zgonów u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 3,5 % w porównaniu do 1,7 % w grupie placebo. Chociaż przyczyny zgonów były zróżnicowane to większość zgonów wydawała się być związana albo z chorobami układu krążenia (np. niewydolność serca, nagłe zgony) albo z chorobami infekcyjnymi (np. zapalenie płuc). U pacjentów w tych samych badaniach odnotowano działania niepożądane dotyczące krążenia mózgowego (np. udar, przejściowe napady niedokrwienia) w tym o przebiegu zakończonym zgonem (średnia wieku: 84 lata; zakres 78-88 lat). Ogólnie w tych badaniach 1,3 % wszystkich pacjentów leczonych arypiprazolem zgłaszało działania niepożądane dotyczące krążenia mózgowego w porównaniu do 0,6 % pacjentów otrzymujących placebo. Różnica ta nie była istotna statystycznie. Jednakże w jednym z tych badań z zastosowaniem ustalonego dawkowania u pacjentów leczonych arypiprazolem występowała istotna zależność odpowiedzi od dawki dla działań niepożądanych dotyczących krążenia mózgowego. Produkt leczniczy nie jest wskazany w leczeniu psychoz związanych z demencją. U pacjentów leczonych atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi, w tym arypiprazolem, opisywano hiperglikemię, w niektórych przypadkach bardzo wysoką, z kwasicą ketonową i śpiączką, hiperosmotyczną lub zgonem. Czynnikami ryzyka, które mogą predysponować pacjenta do wystąpienia ciężkich powikłań, są otyłość i cukrzyca w wywiadzie rodzinnym. W badaniach klinicznych z arypiprazolem nie było istotnych różnic w częstości występowania działań niepożądanych związanych z hiperglikemią (w tym cukrzycy) lub nieprawidłowych wartości laboratoryjnych stężenia glukozy w porównaniu do placebo. U pacjentów leczonych arypiprazolem i innymi atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi nie jest dostępne dokładne oszacowanie ryzyka działań niepożądanych związanych z hiperglikemią, aby móc dokonać bezpośredniego porównania. Pacjenci leczeni jakimikolwiek lekami przeciwpsychotycznymi, w tym produktem leczniczym, powinni być obserwowani, czy nie występują u nich objawy podmiotowe i przedmiotowe związane z hiperglikemią (takie jak nadmierne pragnienie, wielomocz, nadmierny apetyt i osłabienie), a pacjenci z cukrzycą lub czynnikami ryzyka cukrzycy powinni być regularnie kontrolowani pod kątem pogorszenia kontroli glikemii. Po zastosowaniu arypiprazolu, mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości charakteryzujące się objawami uczulenia. Obserwowane u pacjentów ze schizofrenią i zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym zwiększenie mc. jest zwykle spowodowane współistniejącymi chorobami, stosowaniem leków przeciwpsychotycznych o których wiadomo, że powodują zwiększenie mc., niewłaściwym stylem życia i może prowadzić do ciężkich powikłań. Po wprowadzeniu do obrotu obserwowano zwiększenie mc. u pacjentów otrzymujących arypiprazol. Jeśli występowało, to zwykle u pacjentów z istotnymi czynnikami ryzyka, takimi jak: cukrzyca, zaburzenia czynności tarczycy lub gruczolak przysadki w wywiadzie. W badaniach klinicznych arypiprazol nie powodował klinicznie istotnego zwiększenia mc. u dorosłych. W badaniach klinicznych z udziałem młodzieży z epizodem manii w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego wykazano, że stosowanie arypiprazolu ma związek ze zwiększeniem mc. po 4 tyg. leczenia. U młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym należy kontrolować przyrost mc. Jeśli przyrost mc. jest znaczący klinicznie należy rozważyć zmniejszenie dawki. Dysfagia: zaburzenia kurczliwości mięśniówki przełyku i aspiracja są związane ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych, w tym arypiprazolu. Arypiprazol i inne substancje czynne o działaniu przeciwpsychotycznymi należy stosować ostrożnie u pacjentów z ryzykiem zachłystowego zapalenia płuc. U pacjentów przyjmujących arypiprazol, po wprowadzeniu do obrotu, zgłaszano przypadki patologicznego uzależnienia od hazardu, niezależnie od tego, czy ci pacjenci w przeszłości uprawiali hazard. Pacjenci, którzy w przeszłości byli uzależnieni od hazardu mogą być narażeni na większe ryzyko tego działania i należy ich szczególnie monitorować. Pomimo wysokiej częstości współistnienia zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I oraz zespołu ADHD, dane dotyczące bezpieczeństwa jednoczesnego stosowania arypiprazolu oraz stymulantów są bardzo ograniczone; dlatego też należy zachować wyjątkową ostrożność w razie podawania tych leków jednocześnie. Produkt leczniczy zawiera laktozę. Pacjenci z rzadką, wrodzoną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni stosować tego produktu leczniczego. Pacjent powinien zachować szczególną ostrożność podczas obsługiwania maszyn, w tym pojazdów, do czasu kiedy upewni się, że arypiprazol nie działa na niego niekorzystnie. U niektórych dzieci z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym typu I częstość występowania senności oraz zmęczenia jest zwiększona.

Interakcje

Ze względu na antagonistyczne działanie na receptor adrenergiczny α1, arypiprazol może nasilać działanie niektórych leków o działaniu przeciwnadciśnieniowym. Ze względu na pierwotne działanie arypiprazolu na OUN, należy zachować ostrożność, jeśli arypiprazol jest przyjmowany razem z alkoholem lub z innymi lekami działającymi na OUN, wywołującymi zbliżone działania niepożądane, takie jak sedacja. Należy zachować ostrożność podając arypiprazol równocześnie z lekami, o których wiadomo, że powodują wydłużenie odstępu QT lub zaburzenia elektrolitowe. Antagonista receptora H2 - famotydyna, lek hamujący uwalnianie kwasu żołądkowego, zmniejsza szybkość wchłaniania arypiprazolu, jednak działanie to nie ma znaczenia klinicznego. Arypiprazol jest metabolizowany na wiele sposobów, w tym także przez enzymy, takie jak CYP2D6 i CYP3A4. Nie jest jednak metabolizowany przez enzymy z grupy CYP1A, a więc nie jest konieczne dostosowanie dawki u osób palących tytoń. Chinidyna i inne silne inhibitory CYP2D6: wyniki badań klinicznych z udziałem zdrowych osób wykazały, że silny inhibitor enzymu CYP2D6 (chinidyna) zwiększa AUC arypiprazolu o 107%, podczas gdy C_max nie zmienia się. AUC i C_max dehydroarypiprazolu, aktywnego metabolitu, były zmniejszone o 32% i 47%. W przypadku jednoczesnego podawania chinidyny i produktu leczniczego, należy zmniejszyć dawkę produktu leczniczego o ok. 0,5 w stosunku do przepisanej dawki. Inne silne inhibitory grupy enzymów CYP2D6, takie jak fluoksetyna i paroksetyna, mogą powodować podobne skutki i w takich sytuacjach należy podobnie zmniejszyć dawkę leku. Ketokonazol i inne silne inhibitory CYP3A4: wyniki badań klinicznych z udziałem zdrowych osób wskazują, że silny inhibitor CYP3A4 (ketokonazol) zwiększa AUC i C_max arypiprazolu odpowiednio o 63% i 37%, zaś AUC i C_max dehydroarypiprazolu odpowiednio o 77% i 43%. W grupie osób o obniżonej aktywności CYP2D6, równoczesne stosowanie silnych inhibitorów CYP3A4 może powodować zwiększenie stężenia arypiprazolu w osoczu, w porównaniu do osób o podwyższonej aktywności CYP2D6. W przypadku jednoczesnego stosowania ketokonazolu albo innych silnych inhibitorów CYP3A4 z produktem leczniczym, spodziewane korzyści powinny przeważyć potencjalne ryzyko dla pacjenta. W przypadku jednoczesnego stosowania ketokonazolu z produktem leczniczym, przepisaną dawkę produktu leczniczego należy zmniejszyć o około połowę. Inne leki silnie hamujące aktywność CYP3A4, takie jak itrakonazol oraz inhibitory proteazy HIV, mogą powodować podobne skutki jak ketokonazol i w takich przypadkach należy podobnie zmniejszyć dawkę. Po odstawieniu inhibitora CYP2D6 lub CYP3A4, dawkę produktu leczniczego należy zwiększyć do tej, jaką stosowano przed rozpoczęciem terapii skojarzonej. W czasie jednoczesnego stosowania słabych inhibitorów CYP3A4 (np. diltiazemu lub escytalopramu) lub CYP2D6 z produktem leczniczym, można spodziewać się niewielkiego zwiększenia stężenia arypiprazolu. Karbamazepina i inne leki indukujące CYP3A4: po jednoczesnym podaniu karbamazepiny, silnego induktora CYP3A4, średnia geometryczna C_max i AUC arypiprazolu zmniejszyły się odpowiednio o 68% i 73%, w stosunku do wartości tych parametrów podczas stosowania arypiprazolu (30 mg) w monoterapii. Podobnie, w przypadku dehydroarypiprazolu średnia geometryczna C_max i AUC po jednoczesnym podaniu karbamazepiny zmniejszają się odpowiednio o 69% i 71%, w stosunku do ich wartości podczas leczenia samym arypiprazolem. Zatem dawkę produktu leczniczego należy podwoić, gdy jednocześnie podaje się go z karbamazepiną. Można spodziewać się, że inne silne induktory CYP3A4 (takie jak ryfampicyna, ryfabutyna, fenytoina, fenobarbital, prymidon, efawirenz, newirapina i ziele dziurawca) mogą działać podobnie i dlatego należy podobnie zwiększyć dawkę. Po zakończeniu podawania silnego induktora CYP3A4, należy zmniejszyć dawkę produktu leczniczego do zalecanej. Walproinian i lit: skojarzone stosowanie walproinianów lub soli litu z arypiprazolem nie powodowało żadnych istotnych klinicznie zmian stężenia arypiprazolu. Obserwowano przypadki zespołu serotoninowego u pacjentów przyjmujących arypiprazol, a możliwe objawy przedmiotowe oraz podmiotowe dla tego stanu mogą wystąpić szczególnie w przypadku jednoczesnego stosowania innych leków serotoninergicznych, takich jak SSRI/SNRI lub leków, o których wiadomo, że zwiększają stężenia arypiprazolu. W czasie badań klinicznych, dawki arypiprazolu 10-30 mg/dobę nie wywierały istotnego wpływu na metabolizm substratów CYP2D6 (współczynnik dekstrometorfan/3-metoksymorfinan), CYP2C9 (warfaryna), CYP2C19 (omeprazol) i CYP3A4 (dekstrometorfan). Ponadto w warunkach in vitro, arypiprazol i dehydroarypiprazol nie zmieniały metabolizmu zachodzącego z udziałem CYP1A2. Istnieje zatem małe prawdopodobieństwo wystąpienia istotnych klinicznie interakcji między lekami metabolizowanymi przez te enzymy. Podczas jednoczesnego podawania arypiprazolu z walproinianem, litem lub lamotryginą nie stwierdzono klinicznie istotnej zmiany w stężeniach walproinianu, litu lub lamotryginy.

Ciąża i laktacja

Nie przeprowadzono dotychczas odpowiednich badań dotyczących działania arypiprazolu u kobiet w ciąży. Zgłaszano występowanie wad wrodzonych, jednak nie można było ustalić ich związku przyczynowego z arypiprazolem. Na podstawie wyników badań przeprowadzonych na zwierzętach nie można wykluczyć potencjalnego toksycznego wpływu na płód. Należy poradzić pacjentkom, aby poinformowały lekarza, jeśli w trakcie leczenia arypiprazolem zajdą w ciąże lub planują zajście w ciążę. Ze względu na niewystarczające dane dotyczące bezpieczeństwa u ludzi oraz budzące wątpliwości wyniki badań na zwierzętach, ten produkt leczniczy nie może być stosowany w okresie ciąży, chyba że spodziewane korzyści wyraźnie przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Noworodki narażone na działanie leków przeciwpsychotycznych (w tym arypiprazolu) w czasie III trymestru ciąży są w grupie ryzyka, w której mogą wystąpić działania niepożądane, w tym zaburzenia pozapiramidowe i/lub objawy odstawienia, które po porodzie mogą różnić się ciężkością przebiegu oraz czasem trwania. Obserwowano pobudzenie, wzmożone napięcie, obniżone napięcie, drżenie, senność, zespół zaburzeń oddechowych lub zaburzenia związane z karmieniem. W związku z powyższym noworodki powinny być uważnie monitorowane. Arypiprazol przenika do mleka kobiet karmiących. Należy poradzić pacjentce, aby nie karmiła piersią, podczas przyjmowania arypiprazolu.

Działania niepożądane

Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi w badaniach kontrolowanych placebo są akatyzja i nudności, każde występujące częściej niż u 3% pacjentów leczonych arypiprazolem podawanym doustnie. Zaburzenia psychiczne: (często) niepokój, zwł. ruchowy, bezsenność, lęk; (niezbyt często) depresja. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zaburzenia pozapiramidowe, akatyzja, drżenie, zawroty głowy, senność, uspokojenie, ból głowy. Zaburzenia oka: (często) nieostre widzenie. Zaburzenia serca: (niezbyt często) tachykardia. Zaburzenia naczyniowe: (niezbyt często) niedociśnienie ortostatyczne. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) niestrawność, wymioty, nudności, zaparcia, zwiększone wydzielanie śliny. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) zmęczenie. Objawy pozapiramidowe (EPS): schizofrenia - w długookresowym 52-tyg. kontrolowanym badaniu, u pacjentów leczonych arypiprazolem ogólnie rzadziej występowały EPS (25,8%), w tym parkinsonizm, akatyzja, dystonia i dyskineza, w porównaniu do tych leczonych haloperydolem (57,3%). W długookresowym 26-tyg. badaniu z kontrolą placebo, częstość występowania EPS wynosiła 19% dla pacjentów leczonych arypiprazolem i 13,1% dla pacjentów otrzymujących placebo. W innym długookresowym 26-tyg. kontrolowanym badaniu częstość występowania EPS wynosiła 14,8% dla pacjentów leczonych arypiprazolem i 15,1% dla pacjentów otrzymujących olanzapinę. Epizody maniakalne w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I - w 12-tygodniowym kontrolowanym badaniu ilość przypadków EPS wynosiła 23,5% u pacjentów leczonych arypiprazolem i 53,3% u pacjentów leczonych haloperydolem. W innym 12-tygodnowym badaniu ilość przypadków EPS wynosiła 26,6% u pacjentów leczonych arypiprazolem i 17,6% u pacjentów leczonych litem. W długookresowym 26-tygodniowym kontrolowanym placebo badaniu w leczeniu podtrzymującym ilość przypadków EPS wynosiła 18,2% u pacjentów leczonych arypiprazolem i 15,7% u pacjentów otrzymujących placebo. Akatyzja: w kontrolowanych placebo badaniach przypadki akatyzji u pacjentów z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi występowały u 12,1 % pacjentów leczonych arypiprazolem i u 3,2 % pacjentów otrzymujących placebo. U pacjentów ze schizofrenią ilość przypadków akatyzji wynosiła 6,2 % w grupie arypiprazolu i 3,0% w grupie placebo. Dystonia: efekt klasy terapeutycznej: objawy dystonii, długotrwałe nieprawidłowe skurcze grup mięśni, mogą występować u wrażliwych pacjentów w ciągu pierwszych kilku dni leczenia. Do objawów dystonii należą: skurcze mięśni szyi, czasami postępujące aż do ucisku w gardle, trudności z przełykaniem, trudności z oddychaniem i/lub zaburzenia ruchów języka. Chociaż objawy te mogą występować po zastosowaniu małych dawek, występują częściej i o większej ciężkości podczas stosowania leków przeciwpsychotycznych pierwszej generacji w dużych mocach i większych dawkach. Obserwowano zwiększone ryzyko ostrej dystonii u mężczyzn i w młodszych grupach wiekowych. Porównania pomiędzy arypiprazolem i placebo u części pacjentów, u których wystąpiły potencjalnie klinicznie istotne zmiany w rutynowych parametrach laboratoryjnych i dotyczących lipidów wykazały brak ważnych różnic z medycznego punktu widzenia. Ogólnie przejściowe i bezobjawowe zwiększenie aktywności CPK (fosfokinazy kreatynowej) obserwowano u 3,5% pacjentów leczonych arypiprazolem w porównaniu do 2,0% pacjentów otrzymujących placebo. Do działań niepożądanych związanych z leczeniem przeciwpsychotycznym, zgłaszanych również w czasie leczenia arypiprazolem, należą złośliwy zespół neuroleptyczny, późne dyskinezy, napady drgawek, działania niepożądane dotyczące krążenia mózgowego i zwiększona śmiertelność u pacjentów w podeszłym wieku z demencją, hiperglikemia i cukrzyca. Schizofrenia u młodzieży w wieku 15 lat i starszej: w krótkookresowym badaniu z kontrolą placebo, w którym udział wzięło 302 nastolatków (13-17 lat) ze schizofrenią, częstość występowania i rodzaj działań niepożądanych były podobne do występujących u dorosłych, z wyjątkiem następujących działań niepożądanych zgłaszanych częściej u młodzieży otrzymującej arypiprazol niż u dorosłych otrzymujących arypiprazol (i częściej niż placebo): senność/sedacja i zaburzenia pozapiramidowe były zgłaszane bardzo często (≥1/10), oraz suchość w jamie ustnej, zwiększony apetyt, niedociśnienie ortostatyczne były zgłaszane często (≥1/100, <1/10). Profil bezpieczeństwa w 26-tyg. badaniu prowadzonym na zasadzie próby otwartej, był podobny do obserwowanego w badaniu krótkookresowym z kontrolą placebo. W zebranej populacji młodzieży (13-17 lat) ze schizofrenią, leczonej do 2 lat, przypadki małego stężenia prolaktyny w surowicy stwierdzono u 29,5% dziewcząt (<3 ng/ml) i 48,3% chłopców (<2 ng/ml). W grupie młodzieży (w wieku 13-17 lat) ze schizofrenią, otrzymującej dawki arypiprazolu od 5 do 30 mg przez okres maks. do 72 m-cy, częstość występowania niskiego stężenia prolaktyny w surowicy u pacjentek (<3 ng/ml) i u pacjentów (<2 ng/ml) wynosiła odpowiednio 25,6% i 45,0%. Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej: częstość występowania i rodzaj działań niepożądanych u młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym typu I były podobne do występujących u dorosłych, z wyjątkiem następujących działań niepożądanych: senność (23,0%), zaburzenia pozapiramidowe (18,4%), akatyzja (16,0%) i zmęczenie (11,8%) były zgłaszane bardzo często (≥1/10); natomiast ból w górnej części brzucha, zwiększenie częstości akcji serca, zwiększenie masy ciała, zwiększenie apetytu, drżenie mięśni oraz dyskineza były zgłaszane często (≥1/100, <1/10). Następujące działania niepożądane miały prawdopodobnie związek ze stosowaną dawką: zaburzenia pozapiramidowe (częstość występowania dla dawki 10 mg wynosiła 9,1%, dla dawki 30 mg 28,8%, dla placebo 1,7%) i akatyzja (częstość występowania dla dawki 10 mg wynosiła 12,1%, dla dawki 30 mg 20,3%, dla placebo 1,7%). Średnie zmiany mc. u młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym typu I po 12. oraz 30. tyg. wynosiły odpowiednio dla arypiprazolu 2,4 kg oraz 5,8 kg, a dla placebo 0,2 kg oraz 2,3 kg. W populacji dzieci i młodzieży senność oraz zmęczenie obserwowano częściej u pacjentów z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym, w porównaniu do pacjentów ze schizofrenią. W populacji dzieci i młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym (10-17 lat), leczonych do 30 tygodni, przypadki niskiego stężenia prolaktyny w surowicy stwierdzono u 28,0% dziewcząt (<3 ng/ml) i 53,3% chłopców (<2 ng/ml). Następujące działania niepożądane były zgłaszane w okresie obserwacji bezpieczeństwa stosowania po wprowadzeniu do obrotu. Częstość występowania tych działań jest nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia krwi i układu chłonnego: leukopenia, neutropenia, trombocytopenia. Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje alergiczne (np. reakcja anafilaktyczna, obrzęk naczynioruchowy w tym opuchniecie języka, obrzęk języka, obrzęk twarzy, świąd lub pokrzywka). Zaburzenia endokrynologiczne: hiperglikemia, cukrzyca, kwasica ketonowa w przebiegu cukrzycy, śpiączka cukrzycowa. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: zwiększenie mc., zmniejszenie mc., jadłowstręt, hiponatremia. Zaburzenia psychiczne: nadmierne pobudzenie, nerwowość, patologiczne uzależnienie od hazardu; próby samobójcze, myśli samobójcze i samobójstwa. Zaburzenia układu nerwowego: zaburzenia mowy, złośliwy zespół neuroleptyczny (NMS), drgawki typu grand mal, zespół serotoninowy. Zaburzenia serca: wydłużenie odstępu QT, komorowe zaburzenia rytmu, nagła niewyjaśniona śmierć, zatrzymanie akcji serca, torsades de pointes, bradykardia. Zaburzenia naczyniowe: omdlenia, nadciśnienie tętncze, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (w tym zator płucny i zakrzepica żył głębokich). Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: skurcz części ustnej gardła, skurcz krtani, zachłystowe zapalenie płuc. Zaburzenia żołądka i jelit: zapalenie trzustki, dysfagia, dyskomfort w obrębie jamy brzusznej, dyskomfort w obrębie żołądka, biegunka. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: niewydolność wątroby, żółtaczka, zapalenie wątroby, zwiększona aktywność aminotransferazy alaninowej (AlAT), aminotransferazy asparaginianowej (AspAT), gammaglutamylotransferazy (GGTP), zwiększenie aktywności fosfatazy alkalicznej (ALP). Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: wysypka, reakcje nadwrażliwości na światło, łysienie, nadmierne pocenie się. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: rozpad mięśni poprzecznie prążkowanych (rabdomioliza), bóle mięśniowe, sztywność. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: nietrzymanie moczu, zatrzymanie moczu. Ciąża, połóg i okres okołoporodowy: noworodkowy zespół odstawienia. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: priapizm. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: zaburzenia regulacji temperatury ciała (np. hipotermia, gorączka), bóle w klatce piersiowej, obrzęk obwodowy. Badania diagnostyczne: zwiększona aktywność fosfokinazy kreatynowej (CPK), zwiększenie stężenia glukozy we krwi, wahania stężenia glukozy we krwi, zwiększenie stężenia glikozylowanej hemoglobiny.

Przedawkowanie

Objawy przedmiotowe i podmiotowe: w badaniach klinicznych i po wprowadzeniu do obrotu przypadkowe bądź zamierzone przedawkowanie samego arypiprazolu stwierdzono u dorosłych pacjentów po oszacowanej dawce dochodzącej do 1260 mg niedoprowadzającej do zgonu. Potencjalnie medycznie istotne objawy podmiotowe i przedmiotowe obejmowały letarg, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, senność, przyspieszoną czynność serca (tachykardię), nudności, wymioty i biegunkę. Ponadto otrzymano zgłoszenia przypadkowego przedawkowania samego arypiprazolu (do 195 mg) u dzieci oraz zgonów. Potencjalnie poważne z medycznego punktu widzenia zgłoszone objawy podmiotowe i przedmiotowe obejmowały senność, przejściową utratę świadomości i objawy pozapiramidowe. W przypadku przedawkowania stosuje się leczenie podtrzymujące, polegające na utrzymaniu drożności dróg oddechowych, dotlenianiu i wentylacji oraz leczeniu objawowym. Należy wziąć pod uwagę możliwość wpływu wielu leków. Z tego względu należy niezwłocznie rozpocząć monitorowanie czynności układu krążenia, obejmujące stałe monitorowanie zapisu elektrokardiograficznego, w celu wykrycia możliwych zaburzeń rytmu serca. Wiedząc lub podejrzewając przedawkowanie arypiprazolu należy objąć ścisłą kontrolą pacjenta i obserwować go do czasu poprawy jego stanu. Aktywowany węgiel (50 g), podany w godzinę po zażyciu arypiprazolu, obniża C_max leku o ok. 41%, a AUC o ok. 51%, co wskazuje na jego skuteczność w leczeniu przedawkowania. Pomimo, że brak jest informacji dotyczących wpływu hemodializy w leczeniu przedawkowania arypiprazolu, to jednak jest mało prawdopodobne aby hemodializa była użyteczna w takich przypadkach, ze względu na znaczny stopień wiązania arypiprazolu z białkami osocza.

Działanie

Uważa się, że skuteczność arypiprazolu w leczeniu schizofrenii i zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I jest związana ze skojarzonym działaniem częściowo agonistycznym w stosunku do receptora dopaminowego D2 i serotoninowego 5HT1a oraz antagonistycznym w stosunku do receptora serotoninowego 5HT2a. Antagonistyczne właściwości arypiprazolu wykazano na zwierzęcym modelu hiperaktywności dopaminergicznej, a właściwości agonistyczne na zwierzęcym modelu hipoaktywności dopaminergicznej. W warunkach in vitro arypiprazol wykazuje silne powinowactwo do receptorów dopaminowych D2 i D3, serotoninowych 5HT1a i 5HT2a oraz umiarkowane powinowactwo do receptorów dopaminowych D4, serotoninowych 5HT2c i 5HT7, a także adrenergicznych α-1 i histaminowych H1. Arypiprazol wykazuje także umiarkowane powinowactwo do miejsc wychwytu zwrotnego serotoniny, nie wykazuje natomiast istotnego powinowactwa do receptorów muskarynowych. Interakcje z receptorami innymi niż podtypy receptorów dopaminowych i serotoninowych pozwalają na wyjaśnienie niektórych innych właściwości klinicznych arypiprazolu. Arypiprazol w dawkach od 0,5 do 30 mg, podawany raz na dobę przez 2 tyg. osobom zdrowym powoduje zależne od dawki zmniejszenie wiązania rakloprydu znakowanego ¹¹C, ligandu receptora D2/D3, w jądrze ogoniastym i skorupie, co można wykryć za pomocą pozytonowej tomografii emisyjnej.