Wskazania do stosowania

Doksazosyna (Apo-Doxan) jest wskazana w następujących przypadkach:

1. Leczenie objawów dyzurycznych wywołanych łagodnym przerostem gruczołu krokowego (BPH)

Objawy dyzuryczne obejmują:

• Uczucie nagłego parcia na mocz
• Zmniejszenie strumienia moczu
• Przerywane oddawanie moczu
• Oddawanie moczu po kropli
• Uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza moczowego
• Konieczność oddawania moczu w nocy (nykturia)
• Częstomocz
• Uczucie pieczenia w cewce moczowej

Doksazosynę można stosować zarówno u pacjentów z prawidłowym ciśnieniem tętniczym krwi, jak i z nadciśnieniem.

2. Leczenie samoistnego nadciśnienia tętniczego

Doksazosyna może być stosowana:

• W monoterapii
• W skojarzeniu z innymi lekami przeciwnadciśnieniowymi, takimi jak:
  • Moczopędne leki tiazydowe
  • Leki blokujące receptory β-adrenergiczne
  • Antagoniści wapnia
  • Inhibitory ACE

Skuteczność doksazosyny w leczeniu nadciśnienia tętniczego oraz jej korzystny wpływ na profil metaboliczny pacjentów sprawiają, że jest ona cenną opcją terapeutyczną, szczególnie u osób ze współistniejącymi schorzeniami, takimi jak cukrzyca czy dyslipidemia.

Dawkowanie

Ogólne zasady dawkowania:

Dawkowanie należy dostosować indywidualnie do nasilenia objawów i skuteczności leczenia u danego pacjenta. Kluczowe jest stopniowe zwiększanie dawki w celu zminimalizowania ryzyka działań niepożądanych, szczególnie hipotonii ortostatycznej.

Dawkowanie w poszczególnych wskazaniach:

Dawkę należy zwiększać nie częściej niż co 1-2 tygodnie.

Szczególne grupy pacjentów:

• Pacjenci w podeszłym wieku: Nie ma potrzeby dostosowania dawki.
• Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek: Nie ma konieczności dostosowania dawki.
• Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby: Należy zachować ostrożność i w razie potrzeby zmniejszyć dawkę.
• Pacjenci poddawani hemodializie: Zmiana dawkowania nie jest wymagana.

Doksazosyny nie można usunąć z surowicy krwi metodą hemodializy ze względu na silne wiązanie z białkami osocza.

Sposób podawania:

Doksazosynę podaje się raz na dobę, o tej samej porze rano lub wieczorem. Tabletki można przyjmować przed lub po posiłku, popijając niewielką ilością płynu.

Prawidłowe dawkowanie doksazosyny jest kluczowe dla osiągnięcia optymalnego efektu terapeutycznego przy jednoczesnym zminimalizowaniu ryzyka działań niepożądanych. Indywidualizacja terapii i stopniowe zwiększanie dawki są podstawą bezpiecznego stosowania leku.

Przeciwwskazania

Stosowanie doksazosyny jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na doksazosynę
• Nadwrażliwość na inne pochodne chinazoliny (np. prazosynę, terazosynę)
• Nadwrażliwość na którąkolwiek substancję pomocniczą preparatu

Przed rozpoczęciem terapii doksazosyną należy dokładnie zebrać wywiad alergologiczny pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem reakcji na leki z grupy antagonistów receptorów α-adrenergicznych.

Ostrzeżenia specjalne i środki ostrożności

1. Pacjenci z niewydolnością wątroby

Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z niewydolnością wątroby. Brak danych z dobrze kontrolowanych badań klinicznych dotyczących metabolizmu doksazosyny przez wątrobę oraz jej stosowania jednocześnie z produktami leczniczymi mającymi wpływ na metabolizm wątrobowy (np. cymetydyna).

2. Interakcje z inhibitorami fosfodiesterazy typu 5

Jednoczesne stosowanie inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (np. syldenafil, tadalafil, wardenafil) i doksazosyny może u niektórych pacjentów prowadzić do objawowego niedociśnienia. Zaleca się ostrożność i stabilizację stanu pacjenta przyjmującego leki α-adrenolityczne przed rozpoczęciem leczenia inhibitorami fosfodiesterazy typu 5.

3. Ryzyko hipotonii ortostatycznej i "efekt pierwszej dawki"

Doksazosyna może powodować nadmierne zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi, szczególnie przy zmianie pozycji ciała na pionową. Może to prowadzić do zawrotów głowy, a nawet omdleń. Objawy hipotonii ortostatycznej występują najczęściej:

• Po przyjęciu pierwszej dawki
• Po zwiększeniu dawki
• Gdy przerwa w stosowaniu leku trwała dłużej niż kilka dni

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia tych objawów, należy:

• Rozpoczynać leczenie od dawki 1 mg/dobę
• Zwiększać dawkę stopniowo
• Ostrzec pacjentów o konieczności unikania sytuacji, w których nagłe omdlenie mogłoby prowadzić do uszkodzenia ciała

4. Ryzyko długotrwałego wzwodu prącia (priapizm)

Rzadko (prawdopodobnie rzadziej niż raz na 7000 pacjentów) doksazosyna może wywoływać długotrwały, bolesny wzwód prącia. Pacjentów należy poinformować o konieczności natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w przypadku wystąpienia tego objawu, ze względu na ryzyko trwałej impotencji.

5. Diagnostyka różnicowa powiększenia gruczołu krokowego

Przed rozpoczęciem leczenia doksazosyną należy wykluczyć, że powiększenie gruczołu krokowego i związane z nim dolegliwości nie są spowodowane nowotworem prostaty, którego objawy mogą być podobne do objawów łagodnego przerostu gruczołu krokowego (BPH).

6. Stosowanie u pacjentów poddawanych zabiegom okulistycznym

U niektórych pacjentów leczonych lub wcześniej leczonych tamsulozyną obserwowano śródoperacyjny zespół wiotkiej tęczówki (IFIS) podczas operacji zaćmy. Chociaż ryzyko wystąpienia tego powikłania podczas stosowania doksazosyny wydaje się być mniejsze, nie można go całkowicie wykluczyć. Zaleca się poinformowanie okulisty o stosowaniu doksazosyny przed planowanym zabiegiem okulistycznym.

7. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn

Szczególnie w początkowym okresie stosowania doksazosyny oraz po każdym zwiększeniu dawki mogą wystąpić takie działania niepożądane jak omdlenie, zawroty głowy, dezorientacja. W tym czasie nie należy prowadzić pojazdów, obsługiwać maszyn ani wykonywać czynności wymagających wzmożonej uwagi lub dobrej sprawności ruchowej.

Stosowanie doksazosyny wymaga zachowania szczególnej ostrożności, zwłaszcza u pacjentów z chorobami współistniejącymi oraz w początkowym okresie leczenia. Kluczowe jest odpowiednie monitorowanie pacjenta i edukacja w zakresie potencjalnych działań niepożądanych oraz sytuacji wymagających pilnej konsultacji lekarskiej.

Interakcje

Wiązanie z białkami osocza

Doksazosyna w 98% wiąże się z białkami surowicy krwi. W badaniach in vitro z ludzką surowicą krwi nie stwierdzono, by doksazosyna wpływała na wiązanie z białkami surowicy innych produktów leczniczych, takich jak:

• Digoksyna
• Warfaryna
• Fenytoina
• Indometacyna

Brak jednak danych, czy inne produkty lecznicze silnie wiążące się z białkami surowicy wpływają na wiązanie doksazosyny z białkami surowicy.

Jednoczesne stosowanie z innymi lekami

Doksazosynę stosowano jednocześnie z następującymi grupami leków bez obserwacji istotnych działań niepożądanych wynikających z interakcji:

• Moczopędne leki tiazydowe
• Furosemid
• Leki blokujące receptory β-adrenergiczne
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne
• Antybiotyki
• Doustne leki przeciwcukrzycowe
• Leki zwiększające wydalanie kwasu moczowego w moczu
• Leki przeciwzakrzepowe

Interakcje z inhibitorami fosfodiesterazy typu 5

Jednoczesne stosowanie inhibitorów fosfodiesterazy typu 5 (np. syldenafil, tadalafil, wardenafil) i doksazosyny może u niektórych pacjentów prowadzić do objawowego niedociśnienia. Zaleca się zachowanie ostrożności i stabilizację stanu pacjenta przyjmującego leki α-adrenolityczne przed rozpoczęciem leczenia inhibitorami fosfodiesterazy typu 5.

Interakcje z finasterydem

Doksazosyna i finasteryd (inhibitor 5-α-reduktazy) wiążą się silnie z białkami surowicy krwi i są metabolizowane w wątrobie. Brak jednak danych z dobrze kontrolowanych badań klinicznych dotyczących ich równoczesnego stosowania. U pacjentów stosujących preparat krócej niż 3 miesiące nie stwierdzono wpływu doksazosyny na stężenie specyficznego antygenu prostaty (PSA).

Mimo że doksazosyna wykazuje stosunkowo niewiele istotnych klinicznie interakcji, należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z lekami mogącymi nasilać jej działanie hipotensyjne, szczególnie z inhibitorami fosfodiesterazy typu 5. Konieczne jest monitorowanie pacjenta pod kątem potencjalnych działań niepożądanych, zwłaszcza na początku terapii skojarzonej.

Ciąża i laktacja

Stosowanie w ciąży

Nie przeprowadzono odpowiednio liczebnych, dobrze kontrolowanych badań u kobiet w ciąży stosujących doksazosynę. W związku z tym:

• Doksazosyna może być stosowana w ciąży jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu.
• Decyzja o zastosowaniu leku powinna być podjęta po dokładnej analizie stosunku korzyści do ryzyka.

Stosowanie podczas karmienia piersią

Brak danych dotyczących przenikania doksazosyny do mleka kobiet karmiących piersią. Należy jednak wziąć pod uwagę, że:

• U dziecka mogą wystąpić działania niepożądane spowodowane doksazosyną.
• Kobiety leczone doksazosyną nie powinny karmić piersią.

Stosowanie doksazosyny u kobiet w ciąży i karmiących piersią powinno być ograniczone do sytuacji, gdy jest to bezwzględnie konieczne. W przypadku konieczności zastosowania leku u kobiety karmiącej piersią, należy rozważyć przerwanie karmienia piersią na czas terapii.

Działania niepożądane

Podczas stosowania doksazosyny mogą wystąpić następujące działania niepożądane, pogrupowane według częstości występowania i układów narządów:

Bardzo często (≥1/10):

• Bóle głowy

Często (≥1/100 do <1/10):

• Zaburzenia układu nerwowego: zawroty głowy, parestezje, senność, apatia
• Zaburzenia oka: zaburzenia akomodacji
• Zaburzenia serca: kołatanie serca, tachykardia, ból w klatce piersiowej
• Zaburzenia naczyniowe: hipotonia ortostatyczna, obrzęki
• Zaburzenia oddechowe: duszność, zatkany nos
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: bóle brzucha, biegunka, niestrawność, suchość w ustach, nudności, zaparcia
• Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe: skurcze mięśni
• Zaburzenia układu moczowego: częstomocz, zwiększona potrzeba oddawania moczu
• Zaburzenia ogólne: osłabienie, uczucie zmęczenia, złe samopoczucie, obrzęk uogólniony

Niezbyt często (≥1/1000 do <1/100):

• Zaburzenia metabolizmu: anoreksja, skaza moczanowa, pragnienie
• Zaburzenia psychiczne: pobudzenie, depresja, chwiejność emocjonalna
• Zaburzenia układu nerwowego: przeczulica, omdlenia, drżenie, sztywność mięśni, zaburzenie smaku, koszmary nocne, utrata pamięci
• Zaburzenia oka: łzawienie, światłowstręt
• Zaburzenia serca: zawał serca, omdlenia, dusznica bolesna, arytmia
• Zaburzenia naczyniowe: niedokrwienie obwodowe
• Zaburzenia oddechowe: skurcz oskrzeli, zapalenie gardła, kaszel, krwawienie z nosa
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: wzdęcia, wymioty
• Zaburzenia wątroby: zwiększona aktywność enzymów wątrobowych, żółtaczka
• Zaburzenia skóry: łysienie, świąd, plamica, wysypka
• Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe: bóle stawów, bóle pleców, bóle mięśni, osłabienie mięśni
• Zaburzenia układu moczowego: nietrzymanie moczu, zaburzenia w oddawaniu moczu, dysuria, wielomocz
• Zaburzenia ogólne: bóle, gorączka, dreszcze, obrzęk twarzy, uderzenia gorąca, bladość

Rzadko (≥1/10 000 do <1/1000):

• Zaburzenia oka: zamglone widzenie
• Zaburzenia naczyniowe: zaburzenia mózgowo-naczyniowe
• Zaburzenia oddechowe: obrzęk krtani
• Zaburzenia wątroby: zapalenie wątroby, zastój żółci
• Zaburzenia układu rozrodczego: priapizm, impotencja, wsteczna ejakulacja
• Zaburzenia ogólne: obniżona temperatura ciała u pacjentów w podeszłym wieku

Bardzo rzadko (<1/10 000):

• Zaburzenia krwi: leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość
• Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje alergiczne
• Zaburzenia serca: bradykardia
• Zaburzenia oddechowe: nieżyt nosa
• Zaburzenia skóry: pokrzywka
• Zaburzenia nerek: krwiomocz, nykturia, zwiększone stężenie kreatyniny w moczu i osoczu
• Zaburzenia układu rozrodczego: ginekomastia
• Badania diagnostyczne: nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby

Profil działań niepożądanych doksazosyny jest stosunkowo szeroki, ale większość z nich występuje niezbyt często lub rzadko. Najczęstsze działania niepożądane związane są z układem sercowo-naczyniowym (hipotonia ortostatyczna) oraz układem nerwowym (zawroty głowy, bóle głowy). Kluczowe jest monitorowanie pacjenta, szczególnie na początku terapii i przy zwiększaniu dawki, oraz edukacja w zakresie potencjalnych objawów wymagających konsultacji lekarskiej.

Przedawkowanie

W przypadku przedawkowania doksazosyny należy wziąć pod uwagę następujące aspekty:

Objawy przedawkowania:

• Niedociśnienie objawiające się zawrotami głowy
• Omdlenie

Postępowanie w przypadku przedawkowania:

1. Ułożenie pacjenta w pozycji bezpiecznej (pozycja Trendelenburga)
2. Zastosowanie leczenia objawowego
3. Monitorowanie funkcji życiowych pacjenta
4. W razie potrzeby uzupełnienie objętości płynów
5. W ciężkich przypadkach rozważenie zastosowania leków wazopresyjnych

Należy pamiętać, że doksazosyna silnie wiąże się z białkami osocza, co utrudnia jej usunięcie z organizmu metodami pozaustrojowymi, takimi jak hemodializa.

W przypadku podejrzenia przedawkowania doksazosyny kluczowe jest szybkie wdrożenie odpowiedniego postępowania, ze szczególnym uwzględnieniem monitorowania i stabilizacji ciśnienia tętniczego. Pacjent powinien pozostawać pod ścisłą obserwacją medyczną do czasu ustąpienia objawów przedawkowania.

Właściwości farmakologiczne

Mechanizm działania

Doksazosyna jest antagonistą receptorów α-adrenergicznych, stosowanym doustnie w leczeniu nadciśnienia tętniczego i łagodnego przerostu gruczołu krokowego (BPH). Pod względem farmakologicznym wykazuje podobieństwo do prazosyny i terazosyny, jednak wyróżnia się najdłuższym czasem działania spośród tych leków, co umożliwia podawanie raz na dobę.

Działanie przeciwnadciśnieniowe

Doksazosyna jest silnym, długo działającym lekiem przeciwnadciśnieniowym. Jej mechanizm działania polega na selektywnym blokowaniu postsynaptycznych receptorów α1-adrenergicznych w naczyniach krwionośnych, co prowadzi do rozszerzenia naczyń i zmniejszenia oporu obwodowego.

Wpływ na metabolizm

Istotną zaletą doksazosyny jest brak niekorzystnego wpływu na profil metaboliczny pacjentów. Nie powoduje ona zaburzeń metabolicznych u pacjentów ze współistniejącymi schorzeniami, takimi jak:

• Cukrzyca
• Dna moczanowa
• Insulinooporność

Ta cecha czyni doksazosynę szczególnie wartościową opcją terapeutyczną u pacjentów z zespołem metabolicznym lub innymi zaburzeniami metabolicznymi.

Działanie w łagodnym przeroście gruczołu krokowego (BPH)

W przypadku BPH, doksazosyna działa poprzez blokowanie receptorów α1-adrenergicznych w mięśniach gładkich gruczołu krokowego, szyi pęcherza moczowego i cewki moczowej. Prowadzi to do zmniejszenia napięcia mięśni gładkich w tych strukturach, co skutkuje poprawą odpływu moczu i złagodzeniem objawów dyzurycznych.

Farmakokinetyka

Doksazosyna charakteryzuje się korzystnym profilem farmakokinetycznym:

• Dobra biodostępność po podaniu doustnym
• Długi okres półtrwania, umożliwiający dawkowanie raz na dobę
• Metabolizm wątrobowy z wytworzeniem nieaktywnych metabolitów
• Wydalanie głównie z kałem, w mniejszym stopniu z moczem

Doksazosyna, dzięki swojemu mechanizmowi działania i korzystnemu profilowi farmakologicznemu, stanowi wartościową opcję terapeutyczną zarówno w leczeniu nadciśnienia tętniczego, jak i łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Jej długi czas działania i brak niekorzystnego wpływu na metabolizm czynią ją szczególnie atrakcyjną dla pacjentów wymagających długotrwałej terapii, zwłaszcza tych ze współistniejącymi zaburzeniami metabolicznymi.

Skład preparatu

Preparat Apo-Doxan dostępny jest w trzech różnych dawkach. Każda tabletka zawiera jako substancję czynną doksazosynę w postaci mezylanu doksazosyny w następujących ilościach:

• Apo-Doxan 1: 1 mg doksazosyny
• Apo-Doxan 2: 2 mg doksazosyny
• Apo-Doxan 4: 4 mg doksazosyny

Oprócz substancji czynnej, preparat zawiera substancje pomocnicze, które mogą obejmować:

• Laktozę jednowodną
• Celulozę mikrokrystaliczną
• Karboksymetyloskrobię sodową
• Magnezu stearynian
• Inne substancje pomocnicze typowe dla preparatów tabletek

Dostępność różnych dawek preparatu Apo-Doxan umożliwia indywidualizację terapii i dostosowanie dawki do potrzeb pacjenta. Należy zwrócić uwagę na obecność laktozy w składzie, co może mieć znaczenie u pacjentów z nietolerancją tego cukru.

1) Refundacja we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach: Pokaż wskazania z ChPL

Apo-Doxan 1; 2; 4

Wskazania pozarejestracyjne: Przewlekła choroba nerek u dzieci do 18 rż.
2) Przerost gruczołu krokowego
3) Pacjenci 65+
Przysługuje uprawnionym pacjentom we wskazaniach określonych w decyzji o objęciu refundacją. Jeżeli lek jest refundowany we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach, to jest w nich wszystkich bezpłatny dla pacjenta. Jeżeli natomiast lek jest refundowany w określonych wskazaniach, to jest bezpłatny dla seniorów tylko i wyłącznie w tych właśnie wskazaniach.
4) Pacjenci do ukończenia 18 roku życia
5) Refundacja we wszystkich zarejestrowanych wskazaniach: Pokaż wskazania z ChPL

Apo-Doxan 1; 2; 4

Wskazania pozarejestracyjne: Przewlekła choroba nerek u dzieci do 18 rż.; neurogenna dysfunkcja pęcherza u dzieci do 18 rż.; nieneurogenna dysfunkcja pęcherza u dzieci do 18 rż.