Ancotil - charakterystyka produktu leczniczego dla lekarzy

Wskazania do stosowania

Ancotil jest wskazany w leczeniu następujących zakażeń grzybiczych u dorosłych i dzieci:

• Uogólniona kandydoza
• Kryptokokoza
• Chromoblastomikoza

W przypadku kryptokokowego zapalenia opon mózgowych oraz ciężkiej układowej kandydozy zaleca się leczenie skojarzone Ancotilu z amfoterycyną B. Produkt można stosować zarówno u pacjentów z prawidłową, jak i obniżoną odpornością.

Przy stosowaniu Ancotilu należy uwzględnić oficjalne wytyczne dotyczące właściwego stosowania leków przeciwgrzybiczych.

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie u pacjentów z prawidłową czynnością nerek:

Tabela 1. Standardowe dawkowanie Ancotilu u pacjentów z prawidłową czynnością nerek

Faza indukcyjna leczenia powinna trwać 2-4 tygodnie, a w zakażeniach podostrych i przewlekłych często dłużej. Następnie należy kontynuować leczenie podtrzymujące, np. systemowymi azolami przeciwgrzybiczymi. W kandydozie dróg moczowych zazwyczaj wystarcza 7-10 dni terapii.

Podczas stosowania flucytozyny zaleca się monitorowanie jej stężenia we krwi, dążąc do utrzymania maksymalnych stężeń w surowicy w zakresie 40-60 µg/ml. Ze względu na ryzyko rozwoju oporności, flucytozynę zwykle podaje się w skojarzeniu z amfoterycyną B.

Dawkowanie u pacjentów z niewydolnością nerek:

• CrCl 40-20 ml/min: 25 mg/kg mc. co 12 godzin
• CrCl 20-10 ml/min: 25 mg/kg mc. co 24 godziny
• CrCl poniżej 10 ml/min: 25 mg/kg mc., następnie dawkowanie dostosowane do stężenia terapeutycznego 25-50 µg/ml

U pacjentów dializowanych należy podawać Ancotil po każdej dializie.

Leczenie skojarzone z amfoterycyną B:

Połączenie flucytozyny z amfoterycyną B wykazuje działanie synergistyczne lub co najmniej addycyjne. Umożliwia to zmniejszenie dawek i działań niepożądanych amfoterycyny B oraz skrócenie czasu leczenia. Terapia skojarzona jest szczególnie istotna w kryptokokozie oraz podostrych i przewlekłych zakażeniach grzybiczych.

Należy pamiętać, że amfoterycyna B może upośledzać czynność nerek, co wymaga modyfikacji dawkowania flucytozyny. W przypadku stosowania lipidowych form amfoterycyny B, jej dawkowanie zależy od wskazania i konkretnego preparatu.

Dawkowanie u pacjentów z obniżoną odpornością:

U dorosłych pacjentów z AIDS i kryptokokowym zapaleniem opon mózgowych zaleca się:

• Flucytozyna: 100 mg/kg mc./dobę w 4 dawkach podzielonych
• Amfoterycyna B (konwencjonalna): 0,7-1,0 mg/kg mc./dobę

Leczenie skojarzone należy prowadzić przez minimum 2 tygodnie.

U pacjentów po przeszczepieniu narządów z kryptokokozą mózgu zaleca się:

• Flucytozyna: 100 mg/kg mc./dobę w 4 dawkach podzielonych
• Amfoterycyna B liposomalna: 3-4 mg/kg mc./dobę lub kompleks lipidowy amfoterycyny B: 5 mg/kg mc./dobę

Leczenie skojarzone należy prowadzić przez minimum 2 tygodnie.

Dawkowanie u dzieci:

U pacjentów pediatrycznych z kryptokokozą mózgu zaleca się:

• Flucytozyna: 100 mg/kg mc./dobę w 4 dawkach podzielonych
• Amfoterycyna B (konwencjonalna): 1,0 mg/kg mc./dobę

Leczenie skojarzone należy prowadzić przez minimum 2 tygodnie.

U dzieci z obniżoną odpornością (AIDS, immunosupresja po przeszczepie) i kryptokokozą zaleca się:

• Flucytozyna: 100 mg/kg mc./dobę w 4 dawkach podzielonych
• Amfoterycyna B liposomalna: 4-6 mg/kg mc./dobę (AIDS) lub 3-4 mg/kg mc./dobę (po przeszczepie)

Leczenie skojarzone należy prowadzić przez minimum 2 tygodnie.

Flucytozyna nie jest zalecana w leczeniu uogólnionej kandydozy u dzieci.

Ancotil należy podawać w szybkiej infuzji dożylnej trwającej 20-40 minut, 4 razy na dobę co 6 godzin.

Dawkowanie Ancotilu wymaga indywidualnego dostosowania w zależności od funkcji nerek, wieku pacjenta oraz rodzaju zakażenia. Kluczowe jest monitorowanie stężenia leku we krwi oraz stosowanie terapii skojarzonej z amfoterycyną B w ciężkich zakażeniach.

Przeciwwskazania

Stosowanie Ancotilu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na flucytozynę lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Jednoczesne stosowanie leków przeciwwirusowych z grupy nukleozydów (np. brywudyna, sorywudyna i ich analogi)

Przed zastosowaniem Ancotilu należy wykluczyć nadwrażliwość na lek oraz interakcje z nukleozydowymi lekami przeciwwirusowymi.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas terapii Ancotilem należy zachować szczególną ostrożność i regularnie monitorować:

• Czynność nerek (klirens kreatyniny)
• Morfologię krwi
• Czynność wątroby

Kontrole powinny być przeprowadzane początkowo codziennie, a następnie dwa razy w tygodniu. Szczególną uwagę należy zwrócić na pacjentów z zaburzeniami czynności szpiku kostnego lub nieprawidłowościami w morfologii krwi.

Stężenie flucytozyny w surowicy należy oznaczać bezpośrednio przed podaniem kolejnej dawki leku.

U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, niewydolnością serca lub zaburzeniami elektrolitowymi należy uwzględnić ilość wody i sodu (138 mmol/l) dostarczanych z produktem.

Flucytozyna jest metabolizowana do fluorouracylu, dlatego u pacjentów z niedoborem dehydrogenazy dihydropirymidynowej (DPD) istnieje zwiększone ryzyko ciężkiej toksyczności ogólnoustrojowej. W przypadku podejrzenia toksyczności można rozważyć oznaczenie aktywności DPD i ewentualne odstawienie leku.

Należy zachować co najmniej 4-tygodniowy odstęp między zakończeniem stosowania brywudyny, sorywudyny lub ich analogów a rozpoczęciem podawania Ancotilu.

U pacjentów leczonych jednocześnie fenytoiną i Ancotilem należy regularnie monitorować stężenie fenytoiny w osoczu.

Stosowanie Ancotilu wymaga ścisłego monitorowania parametrów nerkowych, wątrobowych i hematologicznych oraz uwzględnienia potencjalnych interakcji lekowych i ryzyka toksyczności u pacjentów z niedoborem DPD.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi

Podczas stosowania Ancotilu należy zwrócić uwagę na następujące interakcje:

• Leki cytostatyczne - zwiększone ryzyko leukopenii i trombocytopenii, konieczna częsta kontrola morfologii krwi
• Leki zmniejszające przesączanie kłębuszkowe - wydłużenie T0,5 flucytozyny, konieczne dostosowanie dawkowania
• Arabinozyd cytozyny - zniesienie działania grzybobójczego flucytozyny
• Amfoterycyna B - niezgodność fizyczna, konieczność podawania w oddzielnych infuzjach
• Brywudyna, sorywudyna i ich analogi - przeciwwskazane ze względu na hamowanie metabolizmu flucytozyny
• Fenytoina - możliwe zwiększenie stężenia fenytoiny w osoczu, konieczne monitorowanie

Stosowanie Ancotilu wymaga uwzględnienia licznych interakcji lekowych, które mogą wpływać na skuteczność i bezpieczeństwo terapii.

Wpływ na ciążę i laktację

Brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania flucytozyny u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ na reprodukcję. Ancotilu nie należy stosować w okresie ciąży, chyba że jest to bezwzględnie konieczne.

Flucytozyny nie należy stosować podczas karmienia piersią. W przypadku konieczności leczenia należy podjąć decyzję o przerwaniu karmienia piersią lub odstawieniu leku, biorąc pod uwagę korzyści dla matki i dziecka.

Stosowanie Ancotilu w ciąży i podczas karmienia piersią powinno być ograniczone do sytuacji, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu lub dziecka.

Działania niepożądane

Najczęściej obserwowane działania niepożądane Ancotilu obejmują:

• Zaburzenia żołądka i jelit: nudności, wymioty, biegunka
• Zaburzenia skóry: przemijająca wysypka
• Zaburzenia wątroby: zapalenie wątroby, martwica komórek wątrobowych
• Zaburzenia układu nerwowego: drgawki, bóle i zawroty głowy, nadmierne uspokojenie
• Zaburzenia psychiczne: omamy, splątanie
• Zaburzenia serca: uszkodzenie mięśnia sercowego
• Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje alergiczne, zespół Lyella
• Zaburzenia krwi: leukopenia, trombocytopenia, agranulocytoza, niedokrwistość aplastyczna

Szczególną uwagę należy zwrócić na zaburzenia hematologiczne, które mogą być nieodwracalne i prowadzić do zgonu u pacjentów z upośledzoną odpornością.

Stosowanie Ancotilu wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych działań niepożądanych, szczególnie hematologicznych i wątrobowych, co wymaga ścisłego monitorowania pacjenta podczas terapii.

Przedawkowanie

Nie są znane przypadki świadomego przedawkowania Ancotilu. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek może dojść do względnego przedawkowania, co może nasilić działania niepożądane, szczególnie hematologiczne.

W przypadku przewlekłego przedawkowania (stężenie flucytozyny w osoczu >100 µg/ml) mogą wystąpić zaburzenia żołądkowo-jelitowe i wątrobowe. Objawy zwykle ustępują po zmniejszeniu dawki lub odstawieniu leku.

Postępowanie w przypadku przedawkowania obejmuje:

• Wywołanie wymiotów lub płukanie żołądka (jeśli lek przyjęto doustnie)
• Zapewnienie odpowiedniej podaży płynów
• W razie konieczności - hemodializę lub dializę otrzewnową
• Leczenie objawowe

Przedawkowanie Ancotilu wymaga szybkiej interwencji medycznej, ze szczególnym uwzględnieniem monitorowania funkcji nerek i parametrów hematologicznych.

Mechanizm działania

Ancotil (flucytozyna) wykazuje działanie przeciwgrzybicze wobec określonych gatunków grzybów, szczególnie drożdżaków z rodzaju Candida i gatunku Cryptococcus neoformans oraz grzybów powodujących chromoblastomikozę.

Mechanizm działania polega na:

• Aktywnym pobieraniu flucytozyny przez komórki grzybów
• Przekształceniu flucytozyny do 5-fluorouracylu (5-FU) przez deaminazę cytozyny
• Wbudowaniu 5-FU do kwasów rybonukleinowych komórek grzybów, co hamuje ich wzrost

Przy dłuższym kontakcie z komórkami grzybów flucytozyna wykazuje działanie grzybobójcze. Większość szczepów drożdżaków izolowanych w Europie (93% w kandydozie, >96% w kryptokokozie) jest wrażliwa na flucytozynę.

Minimalne stężenie hamujące wzrost mikroorganizmów wynosi 0,03-12,5 µg/ml.

Ancotil działa poprzez zaburzenie syntezy kwasów nukleinowych w komórkach grzybów, wykazując działanie zarówno grzybostatyczne, jak i grzybobójcze.

Skład

1 ml roztworu Ancotilu zawiera 10 mg flucytozyny.

Ancotil jest dostępny w postaci roztworu do infuzji o stężeniu 10 mg/ml flucytozyny.