Ammonaps - fenylomaślan sodu

Wskazania do stosowania

Ammonaps jest wskazany jako leczenie pomocnicze w przewlekłej terapii zaburzeń cyklu mocznikowego, w tym:

tetazy karbamoilofosforanowej
• Niedoboru karbamoilotransferazy ornitynowej
• Niedoboru syntetazy argininobursztynianowej

Lek jest przeznaczony dla pacjentów:

• Z chorobą ujawniającą się w okresie noworodkowym (całkowite niedobory enzymów, pojawiające się w ciągu pierwszych 28 dni życia)
• U których choroba ujawniła się w okresie późniejszym (częściowe niedobory enzymów, pojawiające się po upływie 1 miesiąca życia), z encefalopatią hiperamonemiczną w wywiadzie

Wnioski: Ammonaps jest lekiem stosowanym w leczeniu rzadkich wrodzonych zaburzeń metabolicznych związanych z cyklem mocznikowym. Jego zastosowanie obejmuje zarówno przypadki wczesne (noworodkowe), jak i późniejsze, przy czym kluczowe jest wystąpienie encefalopatii hiperamonemicznej.

Dawkowanie i sposób podawania

Leczenie powinno być nadzorowane przez lekarza specjalizującego się w leczeniu zaburzeń cyklu mocznikowego. Dawkowanie należy dostosować indywidualnie, uwzględniając tolerancję białka i dzienne zapotrzebowanie na białko niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju.

Maksymalna dawka dobowa: 20 g (40 tabletek)

Sposób podawania:

• Tabletki: dla dorosłych i dzieci mogących je połknąć
• Granulat: dla niemowląt, dzieci niezdolnych do połykania tabletek oraz pacjentów z zaburzeniami połykania

Dawkę dobową należy podzielić na równe części i podawać podczas każdego posiłku (np. 3-4 razy na dobę). Tabletki należy przyjmować z dużą ilością wody. Granulat można mieszać z pokarmem stałym lub płynnym.

Wnioski: Dawkowanie Ammonapsu jest ściśle zindywidualizowane i zależy od wieku oraz masy ciała pacjenta. Kluczowe jest równomierne rozłożenie dawek w ciągu dnia i dostosowanie formy leku do możliwości pacjenta.

Monitorowanie leczenia

W trakcie terapii należy regularnie kontrolować:

• Stężenie amoniaku w osoczu
• Poziom argininy
• Stężenie niezbędnych aminokwasów (szczególnie o rozgałęzionych łańcuchach)
• Poziom karnityny
• Stężenie białek w osoczu
• Stężenie glutaminy (powinno być <1000 µmol/l)

Wnioski: Skuteczne leczenie Ammonapsem wymaga regularnego monitorowania szeregu parametrów biochemicznych, co pozwala na optymalizację terapii i minimalizację ryzyka powikłań.

Zalecenia dietetyczne

Ammonaps należy stosować w połączeniu z dietą ograniczającą spożycie białka. W niektórych przypadkach konieczna jest suplementacja:

• Niedobór syntetazy karbamoilofosforanowej lub karbamoilotransferazy ornitynowej: cytrulina i arginina (0,17 g/kg mc./dobę lub 3,8 g/m² pc./dobę)
• Niedobór syntetazy argininobursztynianowej: arginina (0,4-0,7 g/kg mc./dobę lub 8,8-15,4 g/m² pc./dobę)

W przypadku konieczności zwiększenia podaży kalorii, zaleca się stosowanie produktów bezbiałkowych.

Wnioski: Leczenie Ammonapsem wymaga ścisłej współpracy z dietetykiem w celu opracowania odpowiedniego planu żywieniowego, uwzględniającego ograniczenie podaży białka oraz ewentualną suplementację aminokwasów.

Przeciwwskazania

• Ciąża
• Karmienie piersią
• Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą

Wnioski: Przeciwwskazania do stosowania Ammonapsu są ograniczone, ale bezwzględne. Szczególną uwagę należy zwrócić na zakaz stosowania w ciąży i podczas karmienia piersią.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Ryzyko owrzodzeń przełyku: Tabletek nie należy stosować u pacjentów z dysfagią ze względu na potencjalne ryzyko owrzodzeń przełyku.

Zawartość sodu: Lek zawiera znaczne ilości sodu (2,5 g/20 g fenylomaślanu sodu), co wymaga ostrożności u pacjentów z:

• Zastoinową niewydolnością serca
• Ciężką niewydolnością nerek
• Stanami klinicznymi z retencją sodu i obrzękami

Pacjenci z niewydolnością wątroby lub nerek: Ze względu na udział wątroby i nerek w metabolizmie i wydalaniu fenylomaślanu sodu, należy zachować ostrożność u pacjentów z niewydolnością tych narządów.

Kontrola stężenia potasu: W trakcie leczenia należy monitorować stężenie potasu w surowicy krwi ze względu na możliwość jego utraty z moczem.

Ryzyko encefalopatii hiperamonemicznej: U wielu pacjentów może wystąpić ostra encefalopatia hiperamonemiczna w trakcie leczenia.

Ograniczenia w leczeniu ostrej hiperamonemii: Ammonaps nie jest zalecany do leczenia ostrej hiperamonemii, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej.

Wnioski: Stosowanie Ammonapsu wymaga szczególnej ostrożności i regularnego monitorowania stanu pacjenta. Kluczowe jest zwrócenie uwagi na potencjalne powikłania związane z wysoką zawartością sodu w leku oraz ryzyko wystąpienia encefalopatii hiperamonemicznej.

Interakcje z innymi lekami

• Probenecyd: Może wpływać na wydalanie metabolitu fenylomaślanu sodu przez nerki
• Haloperydol i kwas walproinowy: Mogą wywoływać hiperamonemię
• Kortykosteroidy: Mogą powodować rozkład białek strukturalnych, zwiększając stężenie amoniaku w osoczu

W przypadku stosowania wymienionych leków zaleca się częstsze monitorowanie stężenia amoniaku w osoczu krwi.

Wnioski: Interakcje lekowe Ammonapsu, choć nieliczne, mogą mieć istotne znaczenie kliniczne. Szczególną uwagę należy zwrócić na leki mogące wpływać na metabolizm białek i stężenie amoniaku.

Wpływ na ciążę i laktację

Ciąża: Stosowanie Ammonapsu w okresie ciąży jest przeciwwskazane. Badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ na reprodukcję, w tym na rozwój zarodka i płodu. U szczurów zaobserwowano uszkodzenia komórek piramidowych warstwy korowej mózgu.

Karmienie piersią: Stosowanie Ammonapsu w okresie karmienia piersią jest przeciwwskazane. Nie określono, czy fenylooctan (aktywny metabolit) przenika do mleka ludzkiego.

Płodność: Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczne metody antykoncepcji podczas leczenia Ammonapsem.

Wnioski: Ze względu na potencjalne ryzyko dla płodu i noworodka, stosowanie Ammonapsu jest bezwzględnie przeciwwskazane w ciąży i podczas karmienia piersią. Konieczne jest stosowanie skutecznej antykoncepcji u kobiet w wieku rozrodczym.

Działania niepożądane

W badaniach klinicznych u 56% pacjentów wystąpiło przynajmniej jedno zdarzenie niepożądane, jednak 78% tych przypadków uznano za niezwiązane z lekiem. Najczęstsze działania niepożądane dotyczyły układu rozrodczego i pokarmowego.

Bardzo często (≥1/10):

• Zaburzenia miesiączkowania (brak miesiączki, nieregularne miesiączki)

Często (≥1/100 do <1/10):

• Zaburzenia krwi: niedokrwistość, trombocytopenia, leukopenia, leukocytoza, trombocytoza
• Zaburzenia metaboliczne: kwasica metaboliczna, zasadowica, zmniejszenie łaknienia
• Zaburzenia psychiczne: depresja, drażliwość
• Zaburzenia neurologiczne: omdlenia, bóle głowy
• Zaburzenia kardiologiczne: obrzęki
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: bóle brzucha, wymioty, nudności, zaparcia, zaburzenia smaku
• Zaburzenia skórne: wysypka, nietypowy zapach skóry
• Zaburzenia nerkowe: nerkowa kwasica kanalikowa

Niezbyt często (≥1/1 000 do <1/100):

• Niedokrwistość aplastyczna, wybroczyny
• Arytmia
• Zapalenie trzustki, wrzody trawienne, krwawienia z odbytnicy, zapalenie błony śluzowej żołądka

Zmiany w badaniach laboratoryjnych: Często obserwowano zmiany w stężeniach elektrolitów (potas, fosforany, sód, chlorki), białek (albuminy, białko całkowite), bilirubiny, kwasu moczowego oraz aktywności enzymów wątrobowych.

Wnioski: Profil działań niepożądanych Ammonapsu jest szeroki i obejmuje wiele układów. Szczególną uwagę należy zwrócić na zaburzenia metaboliczne, hematologiczne oraz żołądkowo-jelitowe. Konieczne jest regularne monitorowanie parametrów laboratoryjnych podczas terapii.

Przedawkowanie

Objawy przedawkowania mogą obejmować:

• Biegunkę
• Drażliwość
• Kwasicę metaboliczną z hipokaliemią
• Objawy neurotoksyczne (senność, zmęczenie, zawroty głowy, rzadziej zaburzenia świadomości, bóle głowy, zaburzenia smaku i słuchu, dezorientację, zaburzenia pamięci)

W przypadku przedawkowania należy:

1. Przerwać leczenie
2. Zastosować leczenie podtrzymujące
3. Rozważyć przeprowadzenie hemodializy lub dializy otrzewnowej

Wnioski: Przedawkowanie Ammonapsu może prowadzić do poważnych zaburzeń metabolicznych i neurologicznych. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów i wdrożenie odpowiedniego postępowania, w tym rozważenie technik nerkozastępczych.

Mechanizm działania

Fenylomaślan sodu jest prolekiem, który szybko ulega przemianie do fenylooctanu. Fenylooctan wiąże się z glutaminą, tworząc fenyloacetyloglutaminę, która jest wydalana przez nerki. Proces ten stanowi alternatywną drogę wydalania nadmiaru azotu z organizmu.

Szacuje się, że na każdy gram podanego fenylomaślanu sodu powstaje od 0,12 do 0,15 g azotu w postaci fenyloacetyloglutaminy. Dzięki temu mechanizmowi Ammonaps zmniejsza podwyższone stężenia amoniaku i glutaminy w osoczu krwi u pacjentów z zaburzeniami cyklu mocznikowego.

Wnioski: Ammonaps działa poprzez tworzenie alternatywnego szlaku wydalania azotu, co pozwala na obniżenie stężenia amoniaku we krwi. Mechanizm ten jest kluczowy dla skuteczności leku w leczeniu zaburzeń cyklu mocznikowego.

Skład

Tabletki: 1 tabletka zawiera 500 mg fenylomaślanu sodu

Granulat: 1 g granulatu zawiera 940 mg fenylomaślanu sodu

Wnioski: Ammonaps jest dostępny w dwóch postaciach o różnej zawartości substancji czynnej, co pozwala na dostosowanie formy leku do indywidualnych potrzeb pacjenta.