Altabactin to produkt leczniczy zawierający dwie substancje czynne o działaniu przeciwbakteryjnym: bacytracynę i neomycynę. Lek przeznaczony jest do miejscowego leczenia bakteryjnych zakażeń skóry o niewielkim zasięgu.

Skład i mechanizm działania

W 1 g maści Altabactin znajduje się:

• 250 IU bacytracyny (w postaci bacytracyny cynkowej)
• 5 mg neomycyny (w postaci neomycyny siarczanu)

Bacytracyna i neomycyna to antybiotyki o synergistycznym i addytywnym działaniu przeciwbakteryjnym. Bacytracyna wykazuje aktywność głównie wobec bakterii Gram-dodatnich, takich jak paciorkowce hemolizujące, gronkowce, Clostridium spp., Corynebacterium diphtheriae, Treponema pallidum. Działa również na niektóre bakterie Gram-ujemne (Neisseria spp., Haemophilus influenzae) oraz bakterie z rodzaju Actinomycetes i Fusobacterium.

Neomycyna ma szersze spektrum działania, obejmujące zarówno bakterie Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne. Do wrażliwych patogenów należą m.in.: gronkowce, Proteus spp., Enterobacter aerogenes, Klebsiella pneumoniae, Salmonella spp., Shigella spp., Haemophilus influenzae, Pasteurella spp., Neisseria meningitidis, Vibrio cholerae, Bordetella pertussis, Bacillus anthracis, Corynebacterium diphtheriae, Streptococcus faecalis, Listeria monocytogenes, Escherichia coli, Mycobacterium tuberculosis. Neomycyna wykazuje także aktywność wobec Borrelia i Leptospira interrogans.

Połączenie tych dwóch antybiotyków zapewnia szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego przy miejscowym stosowaniu na skórę.

Wskazania

Altabactin jest wskazany do miejscowego leczenia bakteryjnych zakażeń małych powierzchni skóry, takich jak:

• Zakażone niewielkie rany
• Zakażenia skóry w przebiegu odmrożeń
• Zakażenia skóry w przebiegu oparzeń

Lek przeznaczony jest do krótkotrwałego stosowania w przypadku powierzchownych infekcji bakteryjnych skóry o ograniczonym zasięgu.

Dawkowanie i sposób podania

Tabela 1. Zalecane dawkowanie leku Altabactin

Lek stosuje się miejscowo na skórę. Cienką warstwę maści należy nałożyć na chorobowo zmienione miejsce i w razie potrzeby przykryć opatrunkiem. Nie należy przekraczać dawki 1 g neomycyny na dobę, co odpowiada 200 g maści Altabactin. Leku nie należy stosować u dzieci poniżej 12. roku życia.

Przeciwwskazania

Stosowanie leku Altabactin jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na bacytracynę, neomycynę, inne antybiotyki aminoglikozydowe lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Duże powierzchnie uszkodzonej skóry
• Ciężkie uszkodzenia skóry
• Pacjenci z ciężkimi zaburzeniami czynności serca lub nerek
• Pacjenci z istniejącym wcześniej uszkodzeniem narządu słuchu (przedsionka lub ślimaka)
• Perforacja błony bębenkowej (nie stosować do przewodu słuchowego zewnętrznego)
• Oczy, błony śluzowe
• Rany głębokie lub kłute
• Sączące zmiany chorobowe
• Ciężkie oparzenia
• Duże powierzchnie uszkodzonej skóry

Przeciwwskazania wynikają głównie z ryzyka ogólnoustrojowego wchłaniania substancji czynnych, zwłaszcza neomycyny, która może wykazywać działanie nefrotoksyczne i ototoksyczne.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Stosując Altabactin należy zachować szczególną ostrożność w następujących sytuacjach:

• U dzieci poniżej 12 lat - zwiększone ryzyko wchłaniania substancji czynnych do krwi
• Przy stosowaniu dużych dawek - ryzyko działania nefrotoksycznego i ototoksycznego
• Na rany oparzeniowe o powierzchni >20% całkowitej powierzchni ciała, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek
• U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek - zwiększone ryzyko działań niepożądanych
• W przewlekłym zapaleniu ucha środkowego - ryzyko ototoksyczności
• Przy jednoczesnym stosowaniu antybiotyków aminoglikozydowych ogólnoustrojowo
• W przypadku ryzyka niekontrolowanego wchłaniania do krwi - możliwość blokady nerwowo-mięśniowej

Podczas stosowania leku zaleca się monitorowanie czynności nerek, wykonywanie badań audiometrycznych oraz kontrolę obrazu krwi obwodowej, zwłaszcza u pacjentów z grupy ryzyka. Należy unikać długotrwałego stosowania ze względu na możliwość nadkażeń opornymi drobnoustrojami. W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej lub wtórnego zakażenia należy przerwać leczenie.

Interakcje

Stosując Altabactin należy uwzględnić możliwość następujących interakcji:

• Jednoczesne stosowanie cefalosporyn lub innych antybiotyków aminoglikozydowych może nasilić działanie nefrotoksyczne
• Leki moczopędne (np. kwas etakrynowy, furosemid) mogą nasilić działanie ototoksyczne lub nefrotoksyczne
• Opioidowe leki przeciwbólowe, leki do znieczulenia ogólnego lub zwiotczające mięśnie mogą nasilić blokadę nerwowo-mięśniową

Interakcje te wynikają głównie z potencjalnego wchłaniania substancji czynnych do krwi, szczególnie przy stosowaniu na duże powierzchnie lub uszkodzoną skórę.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Stosowanie leku Altabactin w okresie ciąży i karmienia piersią wymaga szczególnej ostrożności. Należy uwzględnić możliwość wchłaniania substancji czynnych do krwi. Neomycyna przenika przez barierę łożyskową i może powodować uszkodzenie słuchu u płodu. Lek można stosować w tych okresach wyłącznie wtedy, gdy korzyść dla matki przewyższa potencjalne ryzyko dla płodu lub dziecka.

Działania niepożądane

Altabactin stosowany miejscowo na skórę i błony śluzowe jest zazwyczaj dobrze tolerowany. Jednak mogą wystąpić następujące działania niepożądane:

• Zaburzenia układu immunologicznego: reakcje alergiczne (rzadko), alergia krzyżowa na inne antybiotyki aminoglikozydowe
• Zaburzenia układu nerwowego: uszkodzenie nerwu przedsionkowego, blokada nerwowo-mięśniowa (częstość nieznana)
• Zaburzenia ucha i błędnika: upośledzenie słuchu (częstość nieznana)
• Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: kontaktowe zapalenie skóry, rumień, wysuszenie i łuszczenie się skóry, wysypka, świąd (rzadko lub częstość nieznana)
• Zaburzenia nerek i dróg moczowych: toksyczne działanie na nerki (częstość nieznana)

Szczególną uwagę należy zwrócić na możliwość wystąpienia reakcji alergicznych, zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu lub w przypadku przewlekłych dermatoz. Istnieje również ryzyko uczulenia na światło lub reakcji fototoksycznych przy ekspozycji na promieniowanie UV lub światło słoneczne.

Przedawkowanie

Ryzyko przedawkowania Altabactinu wiąże się głównie ze stosowaniem leku na duże powierzchnie skóry, rany lub uszkodzoną skórę. W takich przypadkach może dojść do zwiększonego wchłaniania substancji czynnych do krwi, co zwiększa ryzyko działania nefrotoksycznego i ototoksycznego, szczególnie u pacjentów z owrzodzeniami troficznymi.

Wnioski

Altabactin jest skutecznym lekiem do miejscowego leczenia niewielkich bakteryjnych zakażeń skóry. Jego stosowanie wymaga jednak ostrożności, szczególnie u pacjentów z grup ryzyka. Kluczowe jest przestrzeganie zalecanego dawkowania i czasu stosowania oraz monitorowanie pacjenta pod kątem potencjalnych działań niepożądanych, zwłaszcza przy stosowaniu na większe powierzchnie skóry lub u osób z zaburzeniami czynności nerek.