Aerrane - wziewny środek do znieczulenia ogólnego

Wskazania

Aerrane (izofluran) jest wskazany do stosowania jako wziewny środek do znieczulenia ogólnego.

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie izofluranu należy dostosować indywidualnie do potrzeb pacjenta, biorąc pod uwagę jego stan kliniczny oraz etap znieczulenia.

Premedykacja

Wybór leków do premedykacji powinien uwzględniać indywidualny stan pacjenta oraz potencjalne hamujące działanie izofluranu na czynność oddechową. Stosowanie leków antycholinergicznych jest opcjonalne, ale może być wskazane przy indukcji znieczulenia wziewnego u dzieci i młodzieży.

Indukcja znieczulenia

Przy indukcji znieczulenia izofluranem zaleca się początkowe stężenie 0,5%. Stężenia 1,5-3,0% zwykle pozwalają osiągnąć odpowiednią głębokość znieczulenia w ciągu 7-10 minut. Aby uniknąć odruchu kaszlowego i/lub skurczu krtani, zaleca się stosowanie krótko działających barbituranów lub innych środków o podobnym działaniu (np. propofol, etomidat, midazolam).

Izofluran nie jest zalecany do indukcji znieczulenia u niemowląt i dzieci ze względu na ryzyko wystąpienia kaszlu, zatrzymania oddechu, desaturacji, nasilonej sekrecji i skurczu krtani.

Podtrzymanie znieczulenia

Podczas zabiegu chirurgicznego znieczulenie można utrzymywać stosując stężenia 1,0-2,5% w połączeniu z N2O i O2. Przy podawaniu z czystym tlenem może być konieczne zwiększenie stężenia izofluranu o 0,5-1,0%. Izofluran zmniejsza zapotrzebowanie na środki zwiotczające mięśnie.

Ciśnienie tętnicze podczas podtrzymywania znieczulenia wykazuje tendencję do zmian odwrotnie proporcjonalnych do stężenia izofluranu w pęcherzykach płucnych (MAC). Nadmierne obniżenie ciśnienia tętniczego może świadczyć o zbyt głębokim znieczuleniu - w takim przypadku należy zmniejszyć stężenie wdychanego izofluranu.

Pacjenci w podeszłym wieku

U pacjentów w podeszłym wieku zaleca się stosowanie mfluranu do podtrzymania znieczulenia. Minimalne stężenie pęcherzykowe (MAC) izofluranu zmniejsza się wraz z wiekiem pacjenta.

Tabela 1. Minimalne stężenie pęcherzykowe (MAC) izofluranu u dorosłych w zależności od wieku

Dzieci

Tabela 2. Minimalne stężenie pęcherzykowe (MAC) izofluranu u dzieci w zależności od wieku

Wybudzanie

Aby umożliwić szybkie wybudzenie, przy końcu operacji stężenie izofluranu należy zmniejszyć do 0,5%, a podczas zaszywania rany - do 0%. Po zakończeniu podawania wszystkich gazów anestetycznych drogi oddechowe pacjenta należy przewentylować 100% tlenem aż do całkowitego wybudzenia.

Do precyzyjnego kontrolowania stężenia podawanego izofluranu należy używać parowników kalibrowanych specjalnie do stosowania tego środka.

Przeciwwskazania

Stosowanie izofluranu jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na halogenowe środki znieczulające
• Zagrożenie zespołem hipertermii złośliwej (HM w wywiadzie, znana lub podejrzewana skłonność genetyczna do HM)
• Zaburzenia czynności wątroby (marskość, wirusowe zapalenie lub inne choroby wątroby)
• Żółtaczka
• Gorączka niewyjaśnionego pochodzenia
• Leukocytoza lub eozynofilia występująca po uprzednim stosowaniu anestetyków halogenowych
• Nieleczona niewydolność krążenia

Znajomość przeciwwskazań jest kluczowa dla bezpiecznego stosowania izofluranu i uniknięcia potencjalnie poważnych powikłań.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Stosowanie izofluranu wymaga zachowania szczególnych środków ostrożności:

• Pacjenci nie powinni prowadzić pojazdów mechanicznych ani obsługiwać maszyn przez 24 godziny od ustąpienia znieczulenia
• Pacjenci powinni unikać spożywania alkoholu po znieczuleniu
• Izofluran może być stosowany wyłącznie przez osoby wyszkolone w anestezjologii, z użyciem specjalnie wyskalowanych parowników
• Konieczne jest zabezpieczenie w sprzęt i leki do resuscytacji, utrzymywania drożności dróg oddechowych i prowadzenia oddechu kontrolowanego z tlenem
• Należy zachować ostrożność u pacjentów z miastenią i innymi chorobami złącza nerwowo-mięśniowego
• W operacjach neurochirurgicznych izofluran należy stosować wyłącznie z oddechem kontrolowanym
• U pacjentów z hipotensją, hipowolemią lub w złym stanie ogólnym należy stosować zmniejszone stężenia izofluranu
• Powtarzane znieczulenia izofluranem w krótkim odstępie czasu powinny być rozważane z dużą ostrożnością

Przestrzeganie tych środków ostrożności jest niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta podczas i po znieczuleniu izofluranem.

Interakcje lekowe

Izofluran wchodzi w istotne interakcje z wieloma lekami, co wymaga szczególnej uwagi anestezjologa:

• Nieselektywne inhibitory MAO - nie stosować jednocześnie z izofluranem ze względu na ryzyko przełomu; należy odstawić minimum 15 dni przed planowanym znieczuleniem
• β-sympatykomimetyki (izoprenalina) oraz α- i β-sympatykomimetyki (adrenalina, noradrenalina) - nie zaleca się jednoczesnego stosowania ze względu na ryzyko poważnych komorowych zaburzeń rytmu i tachyarytmii
• β-adrenolityki - zwiększają ryzyko zablokowania kompensacyjnego mechanizmu sercowo-naczyniowego i nasilenia ujemnego efektu inotropowego; należy unikać gwałtownego zmniejszania ich dawki
• Izoniazyd - zwiększa ryzyko toksycznego działania na wątrobę; należy odstawić 7 dni przed znieczuleniem i wznowić 15 dni po znieczuleniu
• Adrenalina - podawana miejscowo powinna być użyta w mniejszej dawce (u dorosłych: 0,1 mg/10 min lub 0,3 mg/h) ze względu na ryzyko zaburzeń rytmu serca
• Sympatykomimetyki o działaniu pośrednim - zaleca się odstawienie kilka dni przed znieczuleniem
• Antagoniści wapnia - zwiększają ryzyko hipotensji
• Środki zwiotczające mięśnie - izofluran nasila ich działanie; zaleca się zmniejszenie dawki o 50-66%
• Opioidy, benzodiazepiny, leki uspokajające - należy zmniejszyć dawkę izofluranu ze względu na nasilone hamowanie ośrodka oddechowego

Znajomość tych interakcji pozwala na odpowiednie dostosowanie schematu znieczulenia i uniknięcie potencjalnych powikłań.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Izofluran należy do kategorii C wg FDA. Brak dostatecznych badań klinicznych dotyczących stosowania izofluranu u kobiet ciężarnych. Lek należy stosować jedynie w przypadku, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne zagrożenie dla płodu. Nie ma wystarczających danych do zalecania stosowania izofluranu w położnictwie, poza stosowaniem do cięcia cesarskiego.

Karmienie piersią należy przerwać na 12-24 godziny po wybudzeniu ze znieczulenia z użyciem izofluranu.

Działania niepożądane

Stosowanie izofluranu może wiązać się z występowaniem następujących działań niepożądanych:

• Depresja układu oddechowego (proporcjonalna do głębokości znieczulenia)
• Kaszel lub kurcz głośni przy wprowadzeniu do znieczulenia
• Obniżenie ciśnienia tętniczego
• Zaburzenia rytmu serca
• Hiperglikemia
• Zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi
• Retencja bromosulfaleiny
• Zmniejszenie stężenia cholesterolu i aktywności fosfatazy alkalicznej
• Dreszcze

Rzadziej (częstość <1/100 do >1/1000) mogą wystąpić wymioty i nudności. Sporadycznie notowano pooperacyjną niedrożność jelit, zaburzenia czynności wątroby, żółtaczkę, hipertermię złośliwą, skurcz krtani i skurcz oskrzeli.

Mechanizm działania

Izofluran jest anestetykiem wziewnym z grupy pochodnych halogenowych eteru metylowo-etylowego. Wywołuje zależną od dawki przemijającą utratę świadomości, zniesienie bólu, modyfikację odruchów autonomicznych oraz hamowanie czynności układu oddechowego i krążenia.

Współczynnik rozdziału krew/gaz dla izofluranu wynosi 1,4, co pozwala na względnie szybkie wprowadzenie do znieczulenia (7-10 minut) oraz szybkie budzenie i powrót świadomości.

Wpływ izofluranu na poszczególne układy:

• Układ oddechowy: działa drażniąco, powoduje silną depresję oddechową, umiarkowanie stymuluje wydzielanie śliny i wydzieliny drzewa oskrzelowego, osłabia odruchy krtaniowe i gardłowe
• Układ krążenia: zmniejsza naczyniowy opór obwodowy, obniża ciśnienie tętnicze krwi, nie zmienia lub przyspiesza akcję serca
• Układ nerwowy: zwiększa przepływ mózgowy
• Układ mięśniowy: zmniejsza napięcie mięśniowe

Izofluran jest wydalany z organizmu głównie z powietrzem wydechowym, w minimalnym stopniu metabolizowany w organizmie (m.in. do kwasu trójfluorooctowego). Średnie stężenie fluorków nieorganicznych we krwi podczas stosowania izofluranu wynosi 3-4 mmol/l.

Skład

Jedna butelka Aerrane zawiera 100 ml lub 250 ml izofluranu.

Znajomość mechanizmu działania i właściwości farmakokinetycznych izofluranu jest kluczowa dla jego bezpiecznego i skutecznego stosowania w praktyce anestezjologicznej.