Actilyse® 10; -20; -50 - Informacje dla lekarza

Wskazania do stosowania

Actilyse® jest wskazany w leczeniu trombolitycznym w następujących przypadkach:

• Świeży zawał mięśnia sercowego
• Masywna zatorowość płucna z niestabilnością hemodynamiczną
• Ostry udar niedokrwienny OUN do 3 godzin od wystąpienia pierwszych objawów

Kluczowe jest jak najszybsze rozpoczęcie podawania leku po wystąpieniu objawów, co ma istotny wpływ na skuteczność terapii.

Dawkowanie i sposób podawania

Świeży zawał mięśnia sercowego

Dostępne są dwa schematy dawkowania:

Zaleca się wspomagające leczenie przeciwzakrzepowe zgodnie z aktualnymi wytycznymi dla pacjentów z zawałem mięśnia sercowego z uniesieniem odcinka ST.

Ostra masywna zatorowość płucna

Całkowitą dawkę należy podać w ciągu 2 godzin:

• Pacjenci >65 kg: 10 mg bolus i.v. przez 1-2 min, następnie 90 mg we wlewie i.v. przez 2 godziny (dawka całkowita 100 mg)
• Pacjenci <65 kg: 10 mg bolus i.v. przez 1-2 min, następnie wlew i.v. przez 2 godziny do max dawki 1,5 mg/kg

Po leczeniu trombolitycznym należy rozpocząć lub wznowić leczenie heparyną pod kontrolą APTT (1,5-2,5 razy wydłużony APTT w stosunku do wartości wyjściowej).

Ostry udar niedokrwienny

Leczenie musi być rozpoczęte w ciągu 4,5 godzin od wystąpienia objawów udaru. Zalecana dawka całkowita wynosi 0,9 mg/kg (max 90 mg):

• 10% dawki podane jako bolus i.v.
• Pozostała część dawki we wlewie i.v. przez 60 minut

Należy unikać podawania heparyny i.v. lub inhibitorów agregacji płytek (np. ASA) w ciągu pierwszych 24 godzin po zastosowaniu Actilyse ze względu na zwiększone ryzyko krwawienia.

Przeciwwskazania

Główne przeciwwskazania do stosowania Actilyse obejmują:

• Stwierdzona skaza krwotoczna
• Leczenie doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi
• Krwawienie śródczaszkowe w wywiadzie lub podejrzenie trwającego krwawienia śródczaszkowego
• Jawne lub niedawno przebyte krwawienie z układu oddechowego, pokarmowego, moczowego lub dróg rodnych
• Świeżo przebyty (w ciągu ostatnich 10 dni) zewnętrzny urazowy masaż serca, nakłucia trudnych do uciśnięcia naczyń, poród
• Duże urazy, rozległe zabiegi operacyjne (szczególnie w obrębie OUN) w ciągu ostatnich 3 miesięcy
• Ciężkie, niekontrolowane nadciśnienie tętnicze
• Bakteryjne zapalenie wsierdzia, zapalenie osierdzia
• Ostre zapalenie trzustki
• Ciężkie choroby wątroby (niewydolność, marskość, nadciśnienie wrotne z żylakami przełyku, czynne zapalenie)
• Nowotwory OUN, rozsiany proces nowotworowy

W przypadku leczenia zawału mięśnia sercowego, lek jest przeciwwskazany, gdy objawy trwają dłużej niż 24 godziny.

Dodatkowe przeciwwskazania w ostrym udarze niedokrwiennym OUN:

• Wystąpienie objawów wcześniej niż 3 godziny przed rozpoczęciem leczenia lub nieznany czas wystąpienia objawów
• Ciężki udar (>25 punktów w skali NIHSS)
• Drgawki w początkowej fazie udaru
• Krwawienie śródczaszkowe potwierdzone w tomografii komputerowej
• Objawy sugerujące krwawienie podpajęczynówkowe
• Leczenie heparyną w ciągu 48 godzin przed udarem
• Przebyty udar w ciągu ostatnich 3 miesięcy
• Płytki krwi <100 000/mm³
• Ciśnienie tętnicze >185/110 mmHg
• Stężenie glukozy we krwi <50 mg/dl lub >400 mg/dl
• Wiek poniżej 18 i powyżej 80 lat

Znajomość przeciwwskazań jest kluczowa dla bezpiecznego stosowania leku i minimalizacji ryzyka poważnych powikłań, szczególnie krwotocznych.

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Należy zachować szczególną ostrożność u osób w podeszłym wieku ze względu na zwiększone ryzyko udarów krwotocznych OUN. Zwiększone ryzyko krwawienia występuje również u pacjentów po mniejszych, świeżych urazach, biopsjach narządów miąższowych oraz wstrzyknięciach domięśniowych.

Konieczna jest wnikliwa ocena stosunku korzyści do ryzyka przed zastosowaniem leku, szczególnie u pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka powikłań krwotocznych.

Interakcje

Doustne leki przeciwzakrzepowe, leki antyagregacyjne oraz heparyna zwiększają ryzyko krwawienia podczas stosowania Actilyse. Jednak w przypadku trombolizy w zawale serca i zatorze tętnicy płucnej, leczenie heparyną (pod kontrolą APTT) oraz środkami hamującymi agregację płytek jest zalecane.

W leczeniu udaru niedokrwiennego OUN należy unikać stosowania kwasu acetylosalicylowego lub podawania heparyny dożylnie w okresie pierwszych 24 godzin po zastosowaniu Actilyse.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Actilyse należy stosować w okresie ciąży i karmienia piersią tylko w przypadkach bezpośredniego zagrożenia życia, po starannym rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka dla matki i płodu/dziecka.

Działania niepożądane

Najczęstszym działaniem niepożądanym są krwawienia, które można podzielić na:

• Krwawienia powierzchowne - zazwyczaj z miejsc po wkłuciach lub z uszkodzonych naczyń krwionośnych
• Krwawienia wewnętrzne - do światła przewodu pokarmowego, układu moczowego, do przestrzeni pozaotrzewnowej, do OUN oraz z narządów miąższowych

W leczeniu ostrego udaru niedokrwiennego głównym działaniem niepożądanym jest objawowe krwawienie do mózgu (do 10% pacjentów). W leczeniu zawału mięśnia sercowego i zatorowości płucnej krwawienia śródczaszkowe występują u mniej niż 1% przypadków.

Inne możliwe działania niepożądane obejmują:

• Zaburzenia rytmu serca (szczególnie w leczeniu zawału mięśnia sercowego)
• Nudności, wymioty
• Obniżenie ciśnienia tętniczego krwi
• Zwiększenie temperatury ciała
• Reakcje rzekomoanafilaktyczne (rzadko): wysypka, pokrzywka, skurcz oskrzeli, obrzęk naczynioruchowy, wstrząs

Monitorowanie pacjenta pod kątem wystąpienia działań niepożądanych, szczególnie krwawień, jest kluczowe dla bezpieczeństwa terapii.

Przedawkowanie

W przypadku przedawkowania może wystąpić znaczący spadek poziomu fibrynogenu i innych czynników krzepnięcia krwi. W przypadkach nasilonego krwawienia zaleca się przetaczanie świeżo mrożonego osocza lub świeżej pełnej krwi.

Mechanizm działania

Alteplaza, substancja czynna Actilyse, jest rekombinowanym ludzkim tkankowym aktywatorem plazminogenu (rtPA). Po związaniu z włóknikiem, do którego wykazuje wysokie powinowactwo, powoduje przekształcenie plazminogenu w plazminę, która rozpuszcza skrzeplinę. Dzięki aktywacji w obecności włóknika, działanie alteplazy jest ograniczone głównie do miejsca powstawania skrzepliny, co minimalizuje układowy wpływ na czynniki krzepnięcia.

Alteplaza jest szybko wychwytywana z krwi i metabolizowana głównie w wątrobie. Okres półtrwania w fazie alfa wynosi 4-5 minut, co oznacza, że po 20 minutach od zakończenia wlewu dożylnego w osoczu znajduje się mniej niż 10% wartości początkowej stężenia leku.

Skład

Actilyse dostępny jest w trzech dawkach: 10 mg, 20 mg i 50 mg alteplazy w fiolce.

Znajomość mechanizmu działania i farmakokinetyki alteplazy pozwala na lepsze zrozumienie jej skuteczności w leczeniu stanów zakrzepowo-zatorowych oraz potencjalnych działań niepożądanych.