Aclasta® - kwas zoledronowy w leczeniu choroby Pageta kości

Wskazania do stosowania

Preparat Aclasta® (kwas zoledronowy) jest wskazany w leczeniu choroby Pageta kości. Jest to schorzenie charakteryzujące się zwiększoną przebudową tkanki kostnej, prowadzące do deformacji i osłabienia kości.

Lek powinien być przepisywany wyłącznie przez lekarzy posiadających doświadczenie w leczeniu choroby Pageta kości, ze względu na specyfikę schorzenia i potrzebę specjalistycznego nadzoru nad terapią.

Dawkowanie i sposób podawania

Tabela 1. Dawkowanie i sposób podawania preparatu Aclasta®

Nie ma konkretnych danych dotyczących ponownego leczenia preparatem Aclasta®. Należy jednak zaznaczyć, że po jednorazowym zastosowaniu leku obserwowano wydłużony okres remisji choroby u leczonych pacjentów.

Modyfikacje dawkowania w szczególnych grupach pacjentów

• Pacjenci z klirensem kreatyniny >30 ml/min: nie ma konieczności modyfikacji dawki
• Pacjenci z klirensem kreatyniny <30 ml/min: nie zaleca się stosowania preparatu
• Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby: nie ma konieczności modyfikacji dawki
• Pacjenci w podeszłym wieku: nie ma konieczności modyfikacji dawki
• Dzieci i młodzież: nie należy stosować preparatu ze względu na brak badań w tej grupie wiekowej

Powyższe zalecenia podkreślają bezpieczeństwo stosowania leku u pacjentów z prawidłową lub umiarkowanie upośledzoną funkcją nerek oraz u osób starszych. Jednocześnie wskazują na konieczność ostrożności u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek.

Przygotowanie pacjenta do leczenia

Przed rozpoczęciem infuzji preparatu Aclasta® kluczowe jest odpowiednie nawodnienie pacjenta. Jest to szczególnie istotne u osób przyjmujących leki moczopędne, które mogą zwiększać ryzyko odwodnienia.

W trakcie leczenia zaleca się suplementację witaminy D. Ponadto, w celu zapobiegania hipokalcemii, szczególnie zaleca się, aby pacjenci przez co najmniej pierwsze 10 dni od rozpoczęcia terapii otrzymywali dwa razy na dobę preparaty uzupełniające stężenie wapnia w organizmie, zawierające minimum 500 mg wapnia.

Przeciwwskazania

Stosowanie preparatu Aclasta® jest przeciwwskazane w następujących przypadkach:

• Nadwrażliwość na substancję czynną (kwas zoledronowy) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą
• Hipokalcemia
• Ciąża i laktacja

Przeciwwskazania te podkreślają znaczenie monitorowania stężenia wapnia przed rozpoczęciem leczenia oraz konieczność wykluczenia ciąży u kobiet w wieku rozrodczym.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Podczas stosowania preparatu Aclasta® należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:

• Odpowiednie nawodnienie pacjenta przed rozpoczęciem wlewu, zwłaszcza u osób przyjmujących leki moczopędne
• Ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z lekami mogącymi wpływać na czynność nerek (np. aminoglikozydami lub diuretykami)
• Konieczność leczenia istniejącej wcześniej hipokalcemii odpowiednimi dawkami wapnia i witaminy D przed rozpoczęciem terapii
• Wyrównanie innych zaburzeń przemiany mineralnej przed rozpoczęciem leczenia
• Ryzyko rozwoju przemijającej, objawowej hipokalcemii, szczególnie w pierwszych 10 dniach po podaniu leku
• Zalecenie suplementacji wapnia (minimum 500 mg dwa razy na dobę) i witaminy D w trakcie leczenia
• Konieczność poinformowania pacjentów o objawach hipokalcemii i odpowiedniego monitorowania w okresie ryzyka

Powyższe środki ostrożności mają na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia działań niepożądanych związanych z zaburzeniami gospodarki wapniowo-fosforanowej oraz funkcji nerek.

Interakcje z innymi lekami

Mimo braku specyficznych badań nad interakcjami typu lek-lek z kwasem zoledronowym, należy zwrócić uwagę na następujące aspekty:

• Kwas zoledronowy nie podlega przemianom układowym i nie wpływa na aktywność enzymów cytochromu P-450 u ludzi
• Wiązanie z białkami osocza jest stosunkowo niskie (około 56%), co zmniejsza ryzyko interakcji wynikających z wypierania innych leków z miejsc wiązania
• Zaleca się ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z lekami mogącymi wpływać na czynność nerek (np. aminoglikozydami lub diuretykami)

Pomimo relatywnie niskiego ryzyka interakcji, kluczowe jest monitorowanie pacjentów, szczególnie pod kątem funkcji nerek, przy jednoczesnym stosowaniu innych leków.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Preparat Aclasta® jest przeciwwskazany w okresie ciąży i karmienia piersią. Wynika to z potencjalnego ryzyka dla rozwijającego się płodu oraz braku danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania leku u kobiet karmiących.

Działania niepożądane

Podczas stosowania preparatu Aclasta® mogą wystąpić następujące działania niepożądane:

• Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (często) hipokalcemia
• Zaburzenia układu nerwowego: (często) ból głowy, letarg
• Zaburzenia oddechowe: (często) duszność
• Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: (często) biegunka, nudności, niestrawność
• Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe: (często) ból kości, stawów, mięśni
• Zaburzenia ogólne: (bardzo często) objawy grypopodobne; (często) gorączka, sztywność mięśni, zmęczenie, ból, osłabienie

Dodatkowo obserwowano:

• Wczesne, przemijające zmniejszenie stężenia wapnia i fosforanów w surowicy
• Zaburzenia czynności nerek, zwłaszcza u pacjentów z wcześniej rozpoznaną chorobą nerek lub dodatkowymi czynnikami ryzyka
• Przypadki zapalenia spojówek

Należy zwrócić uwagę na potencjalne ryzyko martwicy kości szczęki, chociaż w badaniach klinicznych dotyczących choroby Pageta nie obserwowano takich przypadków. Ryzyko to jest większe u pacjentów onkologicznych leczonych bisfosfonianami.

Przedawkowanie

W przypadku przedawkowania preparatu Aclasta® należy:

• Dokładnie monitorować pacjenta
• W przypadku klinicznie istotnej hipokalcemii, podać doustne preparaty wapnia i/lub glukonian wapnia w dożylnej infuzji

Brak doświadczenia z ostrym zatruciem kwasem zoledronowym, co podkreśla znaczenie ścisłego przestrzegania zalecanego dawkowania.

Mechanizm działania

Kwas zoledronowy, substancja czynna preparatu Aclasta®, należy do grupy bisfosfonianów zawierających azot. Jego działanie polega głównie na:

• Hamowaniu zależnej od osteoklastów resorpcji kości
• Selektywnym działaniu na kości dzięki znacznemu powinowactwie do zmineralizowanej tkanki kostnej
• Inhibicji enzymu syntazy farnezylopirofosforanu w obrębie osteoklastów

Badania na zwierzętach wykazały, że kwas zoledronowy:

• Hamuje resorpcję kości i zwiększa masę kostną
• Poprawia właściwości mechaniczne kości
• Zmniejsza aktywność osteoklastów oraz częstość aktywacji nowych miejsc przebudowy wewnętrznej zarówno istoty gąbczastej kości jak i kości zbitej

Co istotne, nie stwierdzono dowodów na istnienie defektów mineralizacji, nieprawidłowej kumulacji osteoidów ani kości pierwotnej u leczonych zwierząt.

Skład preparatu

Jedna butelka roztworu (100 ml) preparatu Aclasta® zawiera 5 mg bezwodnego kwasu zoledronowego.

Preparat Aclasta® stanowi skuteczną opcję terapeutyczną w leczeniu choroby Pageta kości. Jego jednorazowe podanie może zapewnić długotrwałą remisję choroby. Kluczowe jest jednak odpowiednie przygotowanie pacjenta do leczenia, monitorowanie w trakcie terapii oraz przestrzeganie środków ostrożności, szczególnie w zakresie gospodarki wapniowo-fosforanowej i funkcji nerek.