Endometrioza w krajowy programie leczenia

Endometrioza to bolesna choroba narządów płciowych, w której komórki trzonu macicy znajdują się poza jamą macicy. Leczenie jest długotrwałe i często niedostępne. Program leczenia i diagnostyki endometriozy ma na celu przyspieszenie diagnostyki i poprawę możliwości terapii.

Czym jest endometrioza?

Endometrioza to schorzenie ginekologiczne, w którym dochodzi do rozrostu endometrium (błony śluzowej macicy) poza jamą macicy. Komórki endometrium, które rozpleniły się poza jamą macicy tak samo jak endometrium reagują na zmiany hormonalne. Oznacza to, że w przebiegu endometriozy dochodzi do krwawień, stanów zapalnych, powstawania guzków czy zrostów i blizn. Endometrioza objawia się przede wszystkim bólem zlokalizowanym w miednicy, bolesnym miesiączkowaniem, bólami w trackie oddawania moczu i stolca. Dodatkowo mogą pojawić się też dolegliwości ze strony dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

W wielu przypadkach choroba przebiega bezobjawowo, ale w późniejszym czasie może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji, takich jak obniżenie płodności. Endometriozę diagnozuję na podstawie wywiadu lekarskiego, badania ginekologicznego I badań obrazowych: USG, w niektórych przypadkach rezonansu magnetycznego.

Przyczyna endomitozy cały czas jest nieznana. Jedną z teorii powstawania endometriozy jest wsteczne miesiączkowanie, tzn. przedostawanie się krwi miesiączkowej przez jajowody do jamy otrzewnowej i wszczepianie się złuszczonych komórek endometrium. To zjawisko obserwowane jest jednak również u zdrowych kobiet, dlatego uważa się, że aby doszło do rozwoju endometriozy, muszą wystąpić też dodatkowe czynniki. Na endometriozę cierpi około 2 milion Polek. Według źródeł jest to 10% do 40% kobiet na całym świecie.

Przeczytaj także: Znaczenie interdyscyplinarnej współpracy w diagnozowaniu i leczeniu pacjentek z rakiem piersi

Endometrioza – leczenie

Terapia endometriozy nie jest prosta. Można leczyć ją farmakologicznie, ale często niezbędne jest radykalne usunięcie wszystkich patologicznych ognisk endometrium. W terapii endometriozy cały czas największe problemy stanowią:

Znaczne opóźnienie w postawieniu diagnozy, które często wynosi nawet 10 lat. W wielu przypadkach diagnozy nie stawia się kiedy pojawiają się pierwsze dolegliwości bólowe, a dopiero wiele lat później.
Koszty i dostępność leczenia. Leczenie endometriozy często wymaga wykonania operacji laparoskopowej. Polega ona na wycięciu ognisk i zrostów przy użyciu małoinwazyjnej techniki. Koszt operacji laparoskopowej przeprowadzonej w prywatnych ośrodkach medycznych to nawet 20,000-40,000 zł. Jednocześnie refundacja tej procedury przez NFZ to tylko niewielki ułamek realnych kosztów. Z tego powodu zabieg ten jest dla państwowych placówek nieopłacalny. Problemem jest też zbyt mała liczba specjalistów leczących endometriozę.
Diagnostyka endometriozy jest skomplikowana, a ogniska często ciężko jest odróżnić od zdrowych tkanek. Nie istnieje test z krwi, tak jak w przypadku niektórych chorób, który umożliwiłby jednoznaczną diagnozę.
Wiedza społeczeństwa na temat endometriozy, jej objawów, skutków i leczenia cały czas jest niedostateczna.

Endometrioza w programie leczenia

W Polsce powstała organizacja non-profit pod nazwą Narodowy Program Leczenia Endometriozy. Głównym jej celem jest osiągnięcie znacznej i wymiernie odczuwalnej poprawy jakości życia osób żyjących z endometriozą oraz ograniczenie skutków społeczno-ekonomicznych tej choroby w społeczeństwie. Organizacja skupia się na trzech głównych obszarach, do których należą: zwiększanie świadomości społecznej, poprawa dostępu do diagnostyki i leczenia endometriozy, tworzenie standardów i wytycznych, zwiększenie zrozumienia endometriozy w środowisku medycznym, akademickim I społecznym oraz intensyfikację badań i ustalanie priorytetów badawczych.

W ostatnim czasie złożono poprawkę do budżetu, w której padła prośba o dofinansowanie krajowego programu badań i diagnostyki endometriozy kwotą 30 mln złotych. Podkreślono, że koszty leczenia endometriozy są znacznie wyższe niż oferowana przez NFZ refundacja. Polki często zmuszone są zapłacić za zabieg z własnej kieszeni. W kolejnym etapie Komisja Finansów Publicznych będzie analizować poprawki do budżetu. Organizacje zrzeszające pacjentów wystosowały do Komisji Finansów Publicznych list otwarty, w którym raz jeszcze proszą o dofinansowanie programu i podkreślają jego praktyczny wymiar. Środki miałyby być przeznaczone na stworzenie programu diagnostyki i leczenia endometriozy.

Endometrioza to choroba częsta, ale cały czas niedostatecznie szybko diagnozowana. Jednym z największych problemów jest leczenie, którego dostępność jest niedostateczna. Zabiegi nie są opłacalne dla placówek państwowych, brakuje wykwalifikowanego personelu, a pacjentki często muszą płacić za leczenie z własnej kieszeni. Dofinansowanie programu leczenia I diagnostyki endometriozy dawałoby szansę, aby w przeciągu najbliższych lat zmienić obecną sytuację.